Εκπαιδευτικό λογισμικό στα σχολεία

Τον τελευταίο καιρό τα σχολεία της βασικής και μέσης εκπαίδευσης παραλαμβάνουν δεκάδες CD ή DVD με λογισμικό που αποστέλλεται από το υπουργείο παιδείας προς χρήση από τους εκπαιδευτικούς. Οι τίτλοι του σχετικού λογισμικού καλύπτουν μία ευρεία γκάμα θεμάτων και δραστηριοτήτων, ενώ αρκετοί από αυτούς έχουν σχεδιαστεί για χρήση από άτομα με ειδικές ανάγκες (προβλήματα όρασης, ακοής, κινητικά, κ.α.). Σε πρώτη φάση, τα προγράμματα αυτά εγκαθίστανται στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές των σχολικών εργαστηρίων. Λογικά, θα ακολουθήσουν προγράμματα κατάρτισης των εκπαιδευτικών ώστε να μπορούν να αξιοποιήσουν το ειδικό αυτό λογισμικό.

Η χρήση ειδικού λογισμικού για εκπαιδευτικούς σκοπούς δεν είναι καινούρια ιδέα. Στις Η.Π.Α. χρησιμοποιείται ειδικό λογισμικό για διδασκαλία σε παιδιά από τη δεκαετία του ’60 (π.χ. η γλώσσα LOGO). Οι πρώτες προσπάθειες αφορούσαν την διδασκαλία της χρήσης Η/Υ, αλλά σταδιακά εμφανίστηκαν εφαρμογές που λειτουργούσαν βοηθητικά και σε άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Στη δεκαετία του ’90, με την έκρηξη των πολυμέσων (εικόνα, ήχος, βίντεο), εμφανίστηκαν στο εμπόριο αρκετοί τίτλοι, συνήθως σε CD ή δισκέτα, που περιείχαν εκπαιδευτικό υλικό για συγκεκριμένα αντικείμενα.

Με την εξάπλωση του διαδικτύου, αναγνωρίστηκε από το σύνολο της κοινωνίας η αξία των συστημάτων πληροφορικής ως πηγών γνώσης και εργαλείων έρευνας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την ενσωμάτωση των ηλεκτρονικών υπολογιστών στα σχολεία και τη σύνδεσή τους με τον παγκόσμιο ιστό, σε παγκόσμια κλίμακα. Οι μαθητές, πλέον, θεωρούν τον παγκόσμιο ιστό μία ιδιαίτερα εύχρηστη και πλούσια πηγή πληροφοριών, ενώ οι περισσότεροι εκπαιδευτική ενθαρρύνουν αυτή τη χρήση του μέσου.

Η χρήση εκπαιδευτικού λογισμικού μέσα στις σχολικές αίθουσες, σαν βοηθητικό εργαλείο, έχει δοκιμαστεί σε διάφορες χώρες και, σε κάποιο βαθμό, χρησιμοποιείται από μεμονωμένους εκπαιδευτικούς και στη χώρα μας. Το λογισμικό διευκολύνει τους εκπαιδευτικούς είτε στο να παρουσιάσουν το προς διδασκαλία αντικείμενο πιο γλαφυρά και ζωντανά, είτε για πρακτική εξάσκηση των παιδιών, ατομικά ή ομαδικά. Με άλλα λόγια, η αξιοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικού από τους εκπαιδευτικούς είναι ιδιαίτερα περιορισμένη, σε σχέση με τις δυνατότητες των τεχνολογιών αυτών.

Αν αναζητήσει κανείς σχετικές πληροφορίες στον παγκόσμιο ιστό, θα διαπιστώσει ότι υπάρχει μία μεγάλη γκάμα εφαρμογών που θα μπορούσε να βελτιώσει ακόμα περισσότερο την εκπαιδευτική διαδικασία. Ενδεικτικά αναφέρουμε συστήματα για την αξιολόγηση και αυτό-αξιολόγηση, την αυτό-διδασκαλία και τη διδασκαλία από απόσταση, τη διαχείριση της τάξης, τη διαχείριση της εκπαιδευτικής μονάδας, καθώς και συστήματα που ενθαρρύνουν τη συνεργασία και την ομαδική δουλειά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εφαρμογές που σχεδιάζονται ειδικά για συγκεκριμένα αντικείμενα (π.χ. μαθηματικά, αγγλικά, κλπ.). Ο συνδυασμός του κατάλληλου εκπαιδευτικού λογισμικού με το σχετικό τεχνολογικό εξοπλισμό (π.χ. προβολέας, διαδραστικός πίνακας) επιτρέπει στον εκπαιδευτικό δημιουργήσει περιστάσεις επικοινωνίας που μέχρι τώρα μπορούσε μόνο να τις ονειρευτεί.

Η σωστή τοποθέτηση και αξιοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικού είναι το πιο κρίσιμο βήμα στην προσπάθεια χρήσης των τεχνολογιών επικοινωνιών και πληροφορικής στην εκπαίδευση. Θα χρειαστεί προσεκτική επιλογή λογισμικού, αξιόπιστη υποστήριξη και ουσιαστική κατάρτιση των εκπαιδευτικών στη χρήση των εφαρμογών. Αν όλα αυτά σχεδιαστούν σωστά, θα ενταχθούν αρμονικά σε ένα προσαρμοσμένο πρόγραμμα σπουδών που θα δίνει προτεραιότητα στους παιδαγωγικούς και ακαδημαϊκούς στόχους της διδασκαλίας.

Επιμέλεια: Ευφυής Εκπαίδευση, τμήμα Ε.Ε.Σ. Πληροφορικής Διαδίκτυο