Οι Διαδραστικός πίνακας του 2ου Δημοτικού Καλυβίων Αττικής

Δεν είναι η πρώτη φορά που αναφερόμαστε στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Καλυβίων Αττικής, ένα από τα πρώτα σχολεία στην Ελλάδα που εγκατέστησε διαδραστικό πίνακα, και απ' ότι φαίνεται δεν θα είναι ούτε η τελευταία, καθώς το σχολείο εξελίσσει συνεχώς την τεχνολογική του υποδομή. Εμείς ζητήσαμε από τον Αβραάμ Τριανταφυλλίδη, δάσκαλο στο σχολείο, να μας παραχωρήσει μία συνέντευξη για το 2ο Δημοτικό Καλυβίων το διαδραστικό πίνακα και τη διδασκαλία με Τ.Π.Ε.

Ο κος Τριανταφυλλίδης έχει αναπτύξει πολύπλευρη δραστηριότητα στο χώρο των Νέων Τεχνολογιών στην Α/βάθμια εκπαίδευση: έχει να επιδείξει συμμετοχές σε συνέδρια, πρότυπη δημιουργία ηλεκτρονικών μαθημάτων, ενασχόληση με τη χρήση φορητών Η/Υ στην εκπαιδευτική αίθουσα, συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστουτούτο και συμμετοχή στην ομάδα για την ένταξη του μαθητικού υπολογιστή ( project OLPC ), ενώ είναι ένα από τους δημιουργούς της ομάδας "Μάθησις". Δεσμευόμαστε, λοιπόν, να αναφερθούμε σε περισσότερες πτυχές της δραστηριότητάς του σε επόμενα δημοσιεύματα.

"Είχα την τύχη φέτος κατά το σχολικό έτος 2008-2009 να εργαστώ με διαδραστικό πίνακα εκτός από το εργαστήριο και καθημερινά μέσα στην τάξη μου. Η διαφορά της καθημερινής από την περιστασιακή χρήση είναι τεράστια. Γίνεται μέρος του μαθήματος , μέρος της τάξης και οι μαθητές το αντιμετωπίζουν ως εργαλείο . Μετά τον αρχικό ενθουσιασμό έρχεται η πραγματική χρήση και αξιοποίησή του." μας λέει ο Αβραάμ Τριανταφυλλίδης, δάσκαλος στο 2ο Δημοτικό Καλυβίων Αττικής.

Ε.Ε.: Πως ήρθατε σε επαφή με τους διαδραστικούς πίνακες, ποιες ήταν οι πρώτες σας εντυπώσεις και τι εμπειρία έχετε από τη χρήση τους;

Α.Τ.: Για τη χρήση διαδραστικών πινάκων στην εκπαίδευση, έμαθα για πρώτη φορά πριν από τέσσερα χρόνια σε ένα συνέδριο για τις Νέες Τεχνολογίες. Από την πρώτη στιγμή διαφάνηκε η αξία αυτού του μέσου. Ένας εντυπωσιακός πίνακας που θα άλλαζε τις ισορροπίες μέσα στην τάξη, ήταν οι αρχικές μου σκέψεις. Η πορεία δε με διέψευσε, αντίθετα σχεδόν καθημερινά ανακαλύπτω νέους τρόπους και δρόμους στη χρήση του.

Με προσφορά του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων αγοράστηκε πριν τέσσερα περίπου χρόνια ένας διαδραστικός πίνακας και τοποθετήθηκε στο εργαστήριο Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του Σχολείου μας. Η ηθική και οικονομική συμπαράσταση επίσης του Δήμου Καλυβίων , γονέων του σχολείου , αλλά και απλών δημοτών , επέτρεψαν να δημιουργηθεί ένας χώρος εξοπλισμένος, κατάλληλος για διδασκαλία με σύγχρονα μέσα.

Ο πίνακας σε συνδυασμό με κατάλληλο λογισμικό και εφαρμογές χρησιμοποιείται σχεδόν από το σύνολο των μαθητών του σχολείου.

Ε.Ε.: Ποια πλεονεκτήματα και ποια μειονεκτήματα εντοπίζετε στη χρήση του διαδραστικού πίνακα στη σχολική αίθουσα;

Α.Τ.: Τα πλεονεκτήματα από τη χρήση διαδραστικών πινάκων μέσα σε σχολική αίθουσα είναι πολλά. Όσες περισσότερες δυνατότητες αυτών των πινάκων αξιοποιούνται, τόσο περισσότερα είναι και τα οφέλη.

Παρουσίαση μαθήματος με δραστηριότητες και πολυμεσικό υλικό, εύκολη και γρήγορη οργάνωση πορείας διδασκαλίας, αποθήκευση και διαμοιρασμό των σημειώσεων του δασκάλου σε μαθητές που τυχαίνει να λείπουν, συνεργασία μαθητών πάνω σε διαδραστικές εφαρμογές φτιαγμένες για τις ανάγκες του συγκεκριμένου μαθήματος κάθε φορά, άμεση σχέση με το περιεχόμενο μέσω της αφής και δυνατότητες προβολής περιεχομένου από το διαδίκτυο είναι μερικά από τα πλεονεκτήματα που κάνουν την καθημερινότητα στην τάξη να αλλάζει και τους μαθητές ενεργούς εταίρους στη διαδικασία μάθησης.

Η εισαγωγή του σε μία τάξη δεν επιφέρει αυτόματα και αλλαγές. Απαιτείται αλλαγή στάσης των εκπαιδευτικών, υιοθέτηση μεθόδων που συνάδουν με τις νεότερες θεωρίες μάθησης και επιπλέον χρόνος διαθέσιμος και διάθεση. Εάν η διδασκαλία συνεχίσει να γίνεται παραδοσιακά , αλλά με νέα μέσα ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει τίποτα. Στόχος δεν είναι ο εντυπωσιασμός , αλλά η υιοθέτηση των καλύτερων πρακτικών από διάφορες μεθόδους στα πλαίσια της μικτής μάθησης (blended learning ).

Ε.Ε.: Σε ποιο βαθμό μπορούν, κατά τη γνώμη σας, να χρησιμοποιηθούν οι διαδραστικοί πίνακες στις αίθουσες των ελληνικών Δημόσιων σχολείων; Είναι δυνατή και επιθυμητή η οριστική αντικατάσταση του παραδοσιακού μαυροπίνακα από τους διαδραστικούς;

Α.Τ.: Είχα την τύχη φέτος κατά το σχολικό έτος 2008-2009 να εργαστώ με διαδραστικό πίνακα εκτός από το εργαστήριο και καθημερινά μέσα στην τάξη μου. Η διαφορά της καθημερινής από την περιστασιακή χρήση είναι τεράστια. Γίνεται μέρος του μαθήματος , μέρος της τάξης και οι μαθητές το αντιμετωπίζουν ως εργαλείο . Μετά τον αρχικό ενθουσιασμό έρχεται η πραγματική χρήση και αξιοποίησή του.

Για όσους εργαστούν με διαδραστικούς πίνακες ο μαυροπίνακας πλέον αποτελεί παρελθόν. Τα ενσωματωμένα εργαλεία για τα μαθηματικά, οι χάρτες και το πλήθος εικόνων και δραστηριοτήτων που υποστηρίζουν τα λογισμικά που συνοδεύουν τον πίνακα τον κάνουν απαραίτητο για μια σύγχρονη διδασκαλία. Κάτω από αυτό το πρίσμα θεωρώ ότι είναι αναγκαίο να προχωρήσει η αντικατάσταση των πινάκων στις σχολικές αίθουσες. Αυτό βέβαια αποτελεί απόφαση κεντρική , σχετίζεται με οικονομικά δεδομένα με κονδύλια για την παιδεία γενικότερα και είναι κάτι που θα μπορούσε να εφαρμοστεί σταδιακά. Το δημόσιο πρωτοβάθμιο σχολείο μπορεί να γίνει ανταγωνιστικό εάν αξιοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό του και τις εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας.

"Οι διαδραστικοί πίνακες δεν απαιτούν εξειδικευμένη επιμόρφωση ούτε καν ιδιαίτερες γνώσεις. Αρκετές χιλιάδες δάσκαλοι έχουν επιμορφωθεί εξάλλου τόσο στις βασικές δεξιότητες όσο και στην εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Η στάση του δασκάλου όμως είναι αυτή που θα επιτρέψει την ομαλή εισαγωγή τους στην τάξη."

Ε.Ε.: Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το πιο εντυπωσιακό ή το πιο χρήσιμο χαρακτηριστικό των διαδραστικών πινάκων;

Α.Τ.: Το εντυπωσιακότερο και πιο χρήσιμο χαρακτηριστικό πινάκων αφής είναι το γεγονός ότι βοηθούν και ενθαρρύνουν τους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στη διδακτική πράξη. Αποκτούν ιδιαίτερη σχέση με το περιεχόμενο καθώς αλληλεπιδρούν μαζί του. Σε ένα επόμενο επίπεδο το συνδιαμορφώνουν με το δάσκαλο. Κατά την εφαρμογή μέσα στην τάξη αξιοποιήθηκαν τα καινοτόμα χαρακτηριστικά του διαδραστικού πίνακα που είναι η δυνατότητα συμμετοχής όλης της τάξης και η μαθησιακή διαδικασία που υλοποιείται με την αλληλεπίδραση μαθητή – υπολογιστή -εκπαιδευτικού, όπου οι ρόλοι είναι διακριτοί και “ισοδύναμοι”. Η συνεργατική προσέγγιση, η δημιουργική κινητοποίηση των μαθητών, η αποτελεσματική ανταπόκριση με απαντήσεις που θα δοθούν μέσα από συζήτηση και όχι με τυχαία κλικ πάνω στην οθόνη, η ενεργητική εμπλοκή αποτελούν επίσης χαρακτηριστικά που αξιοποιήθηκαν από τη χρήση του διαδραστικού πίνακα στη διδακτική πράξη.

Το μάθημα που επιτυγχάνεται με το διαδραστικό πίνακα ενεργοποιεί όλη την τάξη, συγκεντρώνει την προσοχή και ενισχύει τη διάδραση με τον εκπαιδευτικό, σε αντίθεση με την εργασία στην οθόνη του υπολογιστή που περιορίζει την παρέμβαση του δασκάλου, εξαλείφει την απομόνωση από τους συμμαθητές, επιτρέπει την αμφίδρομη επικοινωνία και ενθαρρύνει μεγαλύτερη διάδραση μεταξύ τους. Με το διαδραστικό πίνακα ενισχύεται η κοινωνική μάθηση, όπως προσδιορίζεται από τον εποικοδομισμό, όπου η έννοια του κοινωνικού μαθητή ορίζεται από την ενεργή συμμετοχή του, η οποία αποτελεί το κλειδί στη δόμηση της γνώσης. Ο μαθητής επιλέγει και διαμορφώνει τις πληροφορίες, κάνει υποθέσεις, έτσι ώστε να λάβει αποφάσεις και να δομήσει τη γνώση. Με αυτόν τον τρόπο ενθαρρύνεται η προσοχή, η συμμετοχή και η διάδραση των μαθητών και βελτιώνονται οι επιδόσεις τους.

Ε.Ε.: Η χρήση των διαδραστικών πινάκων αρχίζει να αποτελεί αίτημα αρκετών εκπαιδευτικών. Με βάση την εμπειρία σας, οι εκπαιδευτικοί που δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν διαδραστικούς πίνακες ή απαιτείται η επιμόρφωσή τους;

Α.Τ.: Το αν ο διαδραστικός πίνακας ή και οποιοδήποτε άλλο μέσο χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά ή όχι έχει να κάνει με τον ίδιο τον εκπαιδευτικό. Κανένα μέσο δεν είναι αποτελεσματικό εάν ο εκπαιδευτικός που θα το χρησιμοποιήσει δεν “πειστεί” για την προστιθέμενη αξία που έχει σε σχέση με παραδοσιακά μέσα.

Οι διαδραστικοί πίνακες δεν απαιτούν εξειδικευμένη επιμόρφωση ούτε καν ιδιαίτερες γνώσεις. Αρκετές χιλιάδες δάσκαλοι έχουν επιμορφωθεί εξάλλου τόσο στις βασικές δεξιότητες όσο και στην εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Η στάση του δασκάλου όμως είναι αυτή που θα επιτρέψει ή όχι την ομαλή εισαγωγή τους στην τάξη.

Ε.Ε.: Με βάση την εμπειρία σας, τι επίδραση αναμένεται έχει η αξιοποίηση μέσων Πληροφορικής και Επικοινωνιών στη διάθεση και το ενδιαφέρον των μαθητών;

Α.Τ.: Η καλή διάθεση και το ενδιαφέρον των μαθητών για το σχολείο είναι το ζητούμενο και ταυτόχρονα και το στοίχημα του εκπαιδευτικού. Η χρήση τεχνολογίας και συνεργατικών περιβαλλόντων μάθησης μπορούν να ενισχύσουν το ενδιαφέρον των μαθητών , να ενεργοποιήσουν τη θέλησή τους και το σημαντικότερο να προσελκύσουν δημιουργικά τους νέους μαθητές.

Ακόμα οι δεξιότητες που αποκτώνται μαζί με τους μαθησιακούς στόχους που επιτυγχάνονται φέρνουν πιο κοντά τους μαθητές μας στην έννοια του αυριανού πολίτη .

Η Ε. Γρουσουζάκου από το e-yliko για τις ΤΠΕ στην εκπαίδευση

Γνωρίζαμε την Ευφροσύνη Γρουσουζάκου από την εργασία που παρουσίασε με τη Βασιλική Νιάρου στο 4ο συνέδριο εκπαιδευτικών της Σύρου σχετικά με τη χρήση των διαδραστικών πινάκων στην τάξη. Επικοινωνήσαμε μαζί της για να πληροφορηθούμε πως εργάζεται στην εκπαιδευτική πύλη του Υπουργείου Παιδείας www.e-yliko.gr. Δέχτηκε να μας παραχωρήσει μία συνέντευξη σχετικά με τους διαδραστικούς πίνακες, το e-yliko, τη χρήση εκπαιδευτικού λογισμικού και ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού στη δημόσια εκπαίδευση, την ετοιμότητα των εκπαιδευτικών όσον αφορά στις Τεχνολογίες Επικοινωνιών και Πληροφορικής.

Η Ε. Γρουσουζάκου παρουσιάζει την Εκπαιδευτική Πύλη του Υπουργείου παιδείας σε εκδήλωση στο μουσείο Ηρακλειδών. "Η Εκπαιδευτική Πύλη απευθύνεται σε Εκπαιδευτικούς. Έχει μεγάλη επισκεψιμότητα (αρκετές χιλιάδες ανά μήνα). Βέβαια οι Εκπαιδευτικοί χρειάζονται παραπάνω ενθάρρυνση και πρέπει να τους δοθούν κίνητρα, ώστε να καταθέτουν προτάσεις διδασκαλίας. Όσο η Εκπαιδευτική Πύλη γεμίζει από εκπαιδευτικό υλικό τόσο οι Εκπαιδευτικοί θα βρίσκουν στην Εκπαιδευτική Πύλη την πρόταση διδασκαλίας που χρειάζονται."

Ε.Ε.: Θα θέλατε να μας πείτε μερικά πράγματα για τον εαυτό σας;

E.Γ.:Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Πεταλίδι Μεσσηνίας, ένα παραθαλάσσιο χωριό 1300 περίπου κατοίκων κοντά στην Καλαμάτα, όπου πήγα σχολείο μέχρι τη Β΄Λυκείου. Τελείωσα τη Γ΄Λυκείου στην Καλαμάτα γιατί δεν υπήρχε η δέσμη θετικής κατεύθυνσης που ήθελα να ακολουθήσω στο Λύκειο του χωριού μου. Το 1995 πήρα πτυχίο στη Φυσική από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το 1998 ολοκλήρωσα το μεταπτυχιακό μου στα Προηγμένα Πληροφοριακά Συστήματα από το ίδιο πανεπιστήμιο, ενώ το 2000 ολοκλήρωσα το Μεταπτυχιακό "Τεχνογλωσία" (ειδίκευση "Γλωσσική Τεχνολογία" - διατμηματικό Φιλολογίας του Ε.Κ.Π.Α. και των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχ. Η/Υ του Ε.Μ.Π.).

Από το 1999 έως το 2004 εργάστηκα ως προγραμματίστρια στο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη. Ως προς την Εκπαίδευση, έχω διδάξει τρία χρόνια ως καθηγήτρια πληροφορικής: 1998-1999 στο 3ο απογευματινό Τ.Ε.Ε Αγίων Αναργύρων, 2002-2003 στο 1ο Εσπερινό Τ.Ε.Ε Περιστερίου, 2004-2005 υπηρέτησα ως μόνιμη καθηγήτρια πληροφορικής στο Γυμνάσιο και Λύκειο Κορώνης Μεσσηνίας. Διορίστηκα με τις εξετάσεις του ΑΣΕΠ που έδωσα το 2002.
Το σχολικό έτος 2005-2006 υπηρέτησα με απόσπαση στο 1ο γραφείο Γ΄Αθήνας. Τα τρία τελευταία χρόνια εργάζομαι με απόσπαση στην Εκπαιδευτική Πύλη του Υπουργείου Παιδείας http://www.e-yliko.gr. Πρόκειται για τον επίσημο δικτυακό τόπο του Υπουργείου Παιδείας που συγκεντρώνει εκπαιδευτικό υλικό και λογισμικό. Το αντικείμενο της εργασίας μου είναι τεχνική υποστήριξη και διαχείριση του υλικού που αναρτάται στο δικτυακό τόπο.

Ε.Ε.:Έχετε συμμετάσχει σε εκδηλώσεις και συνέδρια που αφορούσαν την αξιοποίηση των τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Ποια είναι αυτά τα συνέδρια και τι, περίπου, παρουσιάσατε εσείς εκεί;

Ε.Γ.: Ως μέλος της Δικτυακής Εκπαιδευτικής Πύλης έχω λάβει μέρος σε εκδηλώσεις που προωθούν τις ΤΠΕ στην Εκπαίδευση. Σας παραπέμπω στη σελίδα εκδηλώσεων της ΔΕΠ.

Μια πρωτοβουλία του προϊσταμένου της Εκπαιδευτικής Πύλης την περίοδο 2007-2008 ήταν η συνδιοργάνωση ημερίδων με διάφορες ειδικότητες εκπαιδευτικών όπως καθηγητών ξένων γλωσσών, φιλολόγων, φυσικών, χημικών, πληροφορικών κ.α. με θέμα την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση και πώς η Εκπαιδευτική Πύλη μπορεί να συμβάλει σε αυτό.
Εγώ στις εισηγήσεις που έκανα παρουσίασα τις νέες δυνατότητες της Εκπαιδευτικής Πύλης, η οποία είναι πλέον δυναμική και δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη Εκπαιδευτικό να καταχωρίσει εκπαιδευτικό υλικό ή να αναζητήσει εκπαιδευτικό υλικό και λογισμικό προκειμένου να σχεδιάσει ένα μάθημα διαδραστικό, το οποίο θα αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο τις νέες τεχνολογίες, εφαρμόζοντας σύγχρονες μεθόδους μάθησης που υποδεικνύουν ο μαθητής να ανακαλύπτει τη γνώση μέσα από δραστηριότητες με το δάσκαλο βοηθό στην αναζήτηση της γνώσης και όχι πάροχο της γνώσης. Συγκεκριμένα έκανα παρουσίαση στις εξής εκδηλώσεις:

• 14-12-2007 (Αθήνα) Η Πληροφορική και οι ΤΠΕ στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Συνδιοργάνωση του Γραφείου ΔΕΠ με την Πανελλήνια Ένωση Καθηγητών Πληροφορικής (ΠΕΚΑΠ)
  
• 9-11-2008 (Λιβαδειά) Η Δικτυακή Εκπαιδευτική Πύλη και οι Νέες Τεχνολογίες - Αρωγοί στη Σύγχρονη Εκπαίδευση Στην ημερίδα αυτή μίλησε και ο υπουργός Παιδείας.
  
• 4-10-2008 (Κομοτηνή) Ημερίδα Ενημέρωσης Εκπαιδευόμενων για το έργο "Εξ αποστάσεως Ασύγχρονη Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για Διδασκαλία Μαθημάτων"
  
• 4-6 Μαΐου 2007 (Σύρος) 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ "Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στη Διδακτική Πράξη" «Ο διαδραστικός πίνακας στην Εκπαίδευση» Συγγραφείς: Νιάρρου Βασιλική, Γρουσουζάκου Ευφροσύνη

Ε.Ε.:Πως ήρθατε σε επαφή με τους διαδραστικούς πίνακες, ποιες ήταν οι πρώτες σας εντυπώσεις και τι εμπειρία έχετε από τη χρήση τους;

Ε.Γ.: Ήρθα σε επαφή με διαδραστικό πίνακα για πρώτη φορά στις Πανελλήνιες εξετάσεις του 2006, όταν ήμουν μέλος της λυκειακής επιτροπής ενός ιδιωτικού σχολείου. Θέλησα να ρωτήσω τον πληροφορικό του σχολείου για τον τρόπο που διδάσκεται το μάθημα της πληροφορικής και για τα μέσα που διαθέτουν. Αυτός με ξενάγησε στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα του διέθετε διαδραστικό πίνακα και ατομικό εξοπλισμό δηλ. ΗΥ σε κάθε θρανίο. Μου έδειξε πώς τον χρησιμοποιούσαν κυρίως στο μάθημα της πληροφορικής αλλά και σε άλλα μαθήματα όταν αυτά προσφέρονταν για μια διαδραστική διδασκαλία.
Πραγματικά εντυπωσιάστηκα και σκέφτηκα πώς σε όλα τα παιδιά αξίζει να έχουν την εμπειρία μιας διδασκαλίας που να κάνει τη μάθηση προσωπική τους υπόθεση και που θα τους δώσει την ευκαιρία να συνεργαστούν και να αναπτύξουν τις ικανότητες και τα ταλέντα τους που ίσως αλλιώς να έμεναν κρυμμένα και αναξιοποίητα.
Επίσης στην εκδήλωση της Εκπαιδευτικής Πύλης 14-12-2007 (Αθήνα) με θέμα «Η Πληροφορική και οι ΤΠΕ στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση» (Συνδιοργάνωση του Γραφείου ΔΕΠ με την Πανελλήνια Ένωση Καθηγητών Πληροφορικής (ΠΕΚΑΠ)) που ανέφερα παραπάνω , είχε στηθεί ένας διαδραστικός πίνακας με σκοπό να ευαισθητοποιήσει τους εκπαιδευτικούς στην αξία της χρήσης των διαδραστικών πινάκων στα σχολεία.

Ε.Ε.:Στο 4ο συνέδριο της Σύρου (το 2007) παρουσιάσατε τους «διαδραστικούς πίνακες στην εκπαίδευση». Πως έγινε αυτό; Θα μας πείτε την ιστορία;

Ε.Γ.: Η ιδέα να παρουσιάσουμε μαζί με τη συνάδελφό μου Βασιλική Νιάρρου στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ στη Σύρο τους διαδραστικούς πίνακες ανήκει στον προϊστάμενο της Εκπαιδευτικής Πύλης εκείνη την περίοδο. Το σκεπτικό μας ήταν ότι το εκπαιδευτικό υλικό και λογισμικό που διαθέταμε από την Εκπαιδευτική Πύλη θα μπορούσε να εφαρμοστεί και να αξιοποιηθεί κατά τον καλύτερο τρόπο μέσα στην τάξη αν υπήρχε το κατάλληλο μέσο. Αυτό το μέσο είναι σίγουρα ο διαδραστικός πίνακας, ο οποίος μπορεί να γίνει ο πυρήνας της διδασκαλίας που προωθεί την ομαδική συμμετοχή και την διερευνητική μάθηση.

Η εργασία της Ε. Γρουσουζάκου και της Β. Νιάρου σχετικά με τους διαδραστικούς πίνακες παρουσιάστηκε το 4ο συνέδριο εκπαιδευτικών στη Σύρο. "Το σκεπτικό μας ήταν ότι το εκπαιδευτικό υλικό και λογισμικό που διαθέταμε από την Εκπαιδευτική Πύλη θα μπορούσε να εφαρμοστεί και να αξιοποιηθεί κατά τον καλύτερο τρόπο μέσα στην τάξη αν υπήρχε το κατάλληλο μέσο. Αυτό το μέσο είναι σίγουρα ο διαδραστικός πίνακας, ο οποίος μπορεί να γίνει ο πυρήνας της διδασκαλίας που προωθεί την ομαδική συμμετοχή και την διερευνητική μάθηση".

Ε.Ε.:Ποιο ήταν το «ζουμί» της εισήγησής σας; Πως την εξέλαβαν όσοι την παρακολούθησαν στο συνέδριο και τι αντίκτυπο είχε στη συνέχεια;

Ε.Γ.: Το «ζουμί» της εισήγησή μας ήταν ότι ο διαδραστικός πίνακας είναι το μέσο που μπορεί να προωθήσει την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση και να υποστηρίξει μέσα στην τάξη τις σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας και μάθησης που θέλουν το μαθητή να έχει ενεργητική συμμετοχή στο μάθημα μέσα από δραστηριότητες διερεύνησης, ανακάλυψης, έρευνας & πειραματισμού και διαθεματικής προσέγγισης, εργαζόμενος σε ομάδες, με το δάσκαλο βοηθό σ’ αυτήν την πορεία προς τη γνώση και όχι πάροχο της γνώσης.

Στόχος λοιπόν της διδασκαλίας είναι η δημιουργία κατάλληλου και πλούσιου περιβάλλοντος με το οποίο αλληλεπιδρά ο μαθητής για να φτάσει προς τη γνώση. Ο διαδραστικός πίνακας σε συνδυασμό με κατάλληλα σχεδιασμένο εκπαιδευτικό υλικό μπορεί να δημιουργήσει το περιβάλλον για μια τέτοιου είδους διδασκαλία.

Ταυτόχρονα o διαδραστικός πίνακας είναι ένα μέσο που δίνει τη δυνατότητα σε μαθητές με ειδικές ανάγκες όπως είναι οι οπτικοί, κιναισθητικοί μαθητές ή μαθητές με προβλήματα ακοής, όρασης ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες να συμμετέχουν στο μάθημα περιορίζοντας σε πολύ μικρό βαθμό την ειδική μεταχείριση που χρειάζονται αυτοί οι μαθητές, ώστε να μπορούν να ακολουθήσουν το ρυθμό του μαθήματος. Επίσης η εισήγηση είχε ως στόχο την παρουσίαση συμπερασμάτων από τη χρήση των διαδραστικών πινάκων στις εκπαιδευτικές κοινότητες του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ, ώστε να στηρίξει την πρόταση για τη χρήση τους και από την Ελληνική Εκπαιδευτική κοινότητα.

Η εισήγηση προκάλεσε το ενδιαφέρον όσων την παρακολούθησαν και το εκδήλωσαν με ερωτήσεις για τις δυνατότητες του διαδραστικού πίνακα και για τον ποιο τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στα σχολεία.

Ε.Ε.:Έχετε εργαστεί ως εκπαιδευτικός πληροφορικός στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σε ποιο βαθμό μπορούν, κατά τη γνώμη σας, να χρησιμοποιηθούν οι διαδραστικοί πίνακες στις αίθουσες των ελληνικών Γυμνασίων και Λυκείων; Είναι δυνατή η οριστική αντικατάσταση του παραδοσιακού μαυροπίνακα από τους διαδραστικούς πίνακες;

Ε.Γ.: Πιστεύω ότι αυτή τη στιγμή είναι δυνατόν σε έναν μικρό βαθμό να χρησιμοποιηθούν διαδραστικοί πίνακες στις αίθουσες των Γυμνασίων και Λυκείων της χώρας. Είναι εφικτό όμως να αποκτήσει κάθε σχολείο τουλάχιστον έναν διαδραστικό πίνακα, ο οποίος θα τοποθετηθεί σε μια αίθουσα κοινής χρήσεως, δηλ. να χρησιμοποιείται από εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων.
Αυτή η αίθουσα θα πρέπει να έχει ατομικό εξοπλισμό, για χρήση από τους μαθητές, ώστε να υπάρχει κοινή πρόσβαση στην ψηφιακή πληροφορία. Θα μπορούσε να γίνει εγκατάσταση σταθερών μονάδων Η/Υ, δηλ. δημιουργία ενός ακόμα εργαστηρίου πληροφορικής. Αν η πρόταση αυτή δεν εφικτή οικονομικά και προσθέτει έναν ακόμα πονοκέφαλο στο πρόβλημα της συντήρησης των σχολικών εργαστηρίων, υπάρχει και η λύση των φορητών Η/Υ ,έστω κάποιου αριθμού που τουλάχιστον θα καλύπτει τη δυνατότητα της συνεργασίας σε ομάδες.

Η οριστική αντικατάσταση του παραδοσιακού πίνακα από διαδραστικό πίνακα σε κάθε τάξη πιστεύω ότι θα αργήσει.
Αλλά ακόμα και με αυτήν την εκδοχή μιας αίθουσας με διαδραστικό πίνακα κοινής χρήσης οι μαθητές θα έχουν κάποιες ώρες εμπειρίας σύγχρονου τρόπου διδασκαλίας.

Ε.Ε.:Η χρήση των διαδραστικών πινάκων αρχίζει να αποτελεί αίτημα αρκετών εκπαιδευτικών. Οι εκπαιδευτικοί που δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν διαδραστικούς πίνακες ή απαιτείται η επιμόρφωσή τους;

Ε.Γ.: Είμαι γενικά υπέρμαχος της επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών. Αν και η λειτουργία του διαδραστικού πίνακα είναι σχετικά εύκολη, η επιμόρφωση θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με το εκπαιδευτικό λογισμικό που έχει αναπτυχθεί για κάθε ειδικότητα Εκπαιδευτικών και πώς αυτό θα μπορούσε αυτό να παρουσιαστεί μέσα από το διαδραστικό πίνακα αλλά και με κατάλληλα σχεδιασμένες δραστηριότητες, όπως ακριβώς αυτές μπορούν να εφαρμοστούν μέσα στην τάξη. Μια παρόμοια προσπάθεια έγινε στην επιμόρφωση Β επιπέδου των Εκπαιδευτικών.

Ε.Ε.:Αν συγκρίνουμε το διαδραστικό πίνακα με την εγκατάσταση υπολογιστών σε κάθε θρανίο (όπως σε ένα εργαστήριο πληροφορικής) ή παροχή φορητού Η/Υ ανά μαθητή, ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα;

Ε.Γ.: Ως Εκπαιδευτικός θα προτιμούσα να κάνω μάθημα σε μια αίθουσα που διαθέτει διαδραστικό πίνακα και εγκατάσταση υπολογιστών σε κάθε θρανίο. Γιατί όσο και αν η μάθηση σύμφωνα με τις σύγχρονες μεθόδους μάθησης είναι ατομική διαδικασία και ο μαθητής φτάνει στη γνώση μέσα από δραστηριότητες έρευνας και πειραματισμού με το δάσκαλο βοηθό στην ανακάλυψη της γνώσης και όχι πάροχο της γνώσης, πιστεύω ότι ένα μεγάλο μέρος της διδασκαλίας πρέπει να είναι η επίδειξη. Αυτό επιτυγχάνεται κατά τον καλύτερο τρόπο με τον διαδραστικό πίνακα. Αντίθετα με τον έμπειρο επιστήμονα που του αρκεί μόνο το θέμα της έρευνάς του και θα ανακαλύψει μόνος του το δρόμο προς τη γνώση, ο μαθητής θα πρέπει να αντιληφθεί μέσω επίδειξης το περιβάλλον της γνώσης στο οποίο θέλει να εστιάσει ο δάσκαλος και στη συνέχεια μέσω μιας καλά σχεδιασμένης δραστηριότητας να δουλέψει μόνος του ή σε ομάδες και να φτάσει στο κρίσιμο συμπέρασμα και στη ζητούμενη γνώση.
Επίσης με πυρήνα της διδασκαλίας τον διαδραστικό πίνακα ο δάσκαλος καταφέρνει να έχει τον έλεγχο της τάξης και συγκεντρωμένη την προσοχή των παιδιών ακόμα και αυτών με ειδικές ανάγκες, πράγμα που δεν μπορεί να συμβεί την ώρα της ατομικής δουλειάς των παιδιών μπροστά στον υπολογιστή τους, όπως συμβαίνει στην περίπτωση με τους φορητούς Η/Υ. Τότε ο δάσκαλος σε ρεαλιστικές συνθήκες πρέπει να ασχοληθεί με κάθε μαθητή, με κάθε ομάδα και αυτό είναι χρονοβόρο και δύσκολο, και γίνεται ακόμα πιο δύσκολο αν υπάρχουν μαθητές με ειδικές ανάγκες.

Το πλεονέκτημα ωστόσο στη λύση με τους φορητούς ΗΥ είναι ότι είναι χαμηλότερο το κόστος απόκτησης όσο και συντήρησης. Αντίθετα στη λύση με τον διαδραστικό πίνακα και μονάδες ΗΥ σε κάθε θρανίο το κόστος είναι σίγουρα πολύ μεγάλο και ίσως μη ρεαλιστικό, ενώ η συντήρηση μιας τέτοιας δομής είναι σίγουρα ένας πονοκέφαλος, όταν το θέμα αυτό δεν έχει λυθεί με επιτυχία για το ένα ή δύο εργαστήρια πληροφορικής που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στα Γυμνάσια και Λύκεια.

Ε.Ε.:Τι επίδραση αναμένεται να έχει η αξιοποίηση μέσων Πληροφορικής και Επικοινωνιών στη διάθεση και το ενδιαφέρον των μαθητών;

Ε.Γ.: Πιστεύω ότι η αξιοποίηση των μέσων Πληροφορικής και Επικοινωνιών στη διδασκαλία μπορεί να δώσει στο μάθημα το χαμένο κύρος του, να το εκσυγχρονίσει και να κερδίσει από την αρχή το ενδιαφέρον των μαθητών που είναι πλέον εξοικειωμένοι με την Τεχνολογία. Αλλά η διατήρηση του ενδιαφέροντος και της θετικής διάθεσης απαιτεί εκτός από τον εξοπλισμό και δύο ακόμα βασικά συστατικά: Εκπαιδευτικό λογισμικό και κατάλληλα σχεδιασμένες δραστηριότητες που θα βοηθήσουν τους μαθητές να κάνουν τη γνώση κατά κάποιον τρόπο ατομική τους υπόθεση.

Αλλιώς ο διαδραστικός πίνακας π.χ. κινδυνεύει να χρησιμοποιηθεί σαν τον παραδοσιακό πίνακα και οι μαθητές πολύ σύντομα θα χάσουν το ενδιαφέρον τους για ένα μέσο που με την κατάλληλη αξιοποίηση μπορεί να τους καλλιεργήσει όλα αυτά τα εποικοδομητικά συναισθήματα που ακολουθούν την προσπάθεια για έναν ευγενή στόχο όπως είναι η γνώση: επιμονή, υπομονή, συνεργασία, ευγενική άμιλλα, ικανοποίηση και πάνω απ’ όλα ενδιαφέρον.

Ε.Ε.:Εκτός από τους διαδραστικούς πίνακες, ποια άλλα είδη εξοπλισμού μπορούν να εκσυγχρονίσουν τη σχολική τάξη; Τι θα προτείνατε για το σχεδιασμό της τάξης του μέλλοντος;

Ε.Γ.: Την παραδοσιακή σχολική τάξη μπορεί σίγουρα να εκσυγχρονίσει νέος εξοπλισμός που θα περιλαμβάνει:

• Έναν διαδραστικό πίνακα ως πυρήνα της διδασκαλίας και της συνεργασίας των ομάδων.
  
• Ατομικό εξοπλισμό ώστε να υπάρχει πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό τόσο από τον Εκπαιδευτικό όσο και από τους μαθητές. Ο ατομικός εξοπλισμός αν όχι εγκαταστημένος σε κάθε θρανίο θα μπορούσε να είναι φορητός για να υπάρχει ευελιξία και ασύρματη συνδεσιμότητα κατά τη μετακίνηση. Αν το κόστος είναι απαγορευτικό θα ήταν χρήσιμο να υπάρχει έστω ένας αριθμός μονάδων ΗΥ που θα διευκόλυνε την ομαδική συνεργασία.
  
• Εξοπλισμός για χρήση πολυμέσων.με σκοπό τη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού.
  
• Υποδομές για γρήγορη διασύνδεση στο διαδίκτυο αλλά και ευρυζωνικότητα (αδιάλειπτη σύνδεση, υψηλή ταχύτητα με χαμηλό κόστος), η οποία θα δώσει τη δυνατότητα σε υπηρεσίες όπως η διανομή πολυμεσικού εκπαιδευτικού υλικού, δυνατότητες ασύγχρονης αλλά κυρίως σύγχρονης τηλεκπαίδευσης, ειδικότερα για τα απομακρυσμένα σχολεία συνεδρίες τηλεκπαίδευσης, παρακολούθηση μαθημάτων ειδικότητας και εκπαιδευτικών εκδηλώσεων, επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο κτλ.

Ο παραπάνω εξοπλισμός πιστεύω ότι θα χαρακτηρίζει την τάξη του μέλλοντος.

Ε.Ε.:Υπάρχουν διάφορα είδη λογισμικού που μπορούν να αξιοποιηθούν στην εκπαίδευση (υπερμεσικές εφαρμογές, εργαλεία e-learning, συστήματα αυτό-αξιολόγησης, εργαλεία παρουσίασης και υποστήριξης του μαθήματος, κ.α.). Υπάρχουν διαθέσιμοι τίτλοι στην ελληνική αγορά; Πως μπορούν να αξιοποιηθούν σωστά στην εκπαιδευτική διαδικασία;

Ε.Γ.: Η ερώτηση αυτή μου δίνει την ευκαιρία να σας προτείνω την ιστοσελίδα της Εκπαιδευτικής Πύλης που φιλοξενεί Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Στην ενότητα Προϊόντα Εκπαιδευτικού Λογισμικού (Υπ.Ε.Π.Θ./Π.Ι./Ε.Α.Ι.Τ.Υ.) θα βρείτε το εκπαιδευτικό λογισμικό που έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια των έργων ΟΔΥΣΣΕΑ (έργο ΕΠΕΑΕΚ/Β' ΚΠΣ) και ΠΛΕΙΑΔΕΣ (Κοινωνία της Πληροφορίας Γ΄ ΚΠΣ). Το λογισμικό αυτό περιλαμβάνει πολυεποπτικά εργαλεία μοντελοποίησης, ανοιχτά περιβάλλοντα πειραματισμού και διερευνητικής μάθησης, εικονικά εργαστήρια, διαδραστικά περιβάλλοντα προσομοίωσης κ.α. Κάποιοι πολύ γνωστοί τίτλοι είναι Ιστορικός Άτλαντας CENTENIA, Δ.Ε.Λ.Υ.Σ, Κύτταρο μια πόλη, Interactive Physics, Cabri, Ανακαλύπτω τις μηχανές,The Geometer's SKETCHPAD και πολλά άλλα. Το λογισμικό καλύπτει τα περισσότερα από τα μαθήματα που διδάσκονται στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και αυτή τη στιγμή περιλαμβάνει γύρω στους 50 τίτλους.

Η ενότητα Εκπαιδευτικά Πακέτα ( Υπ.Ε.Π.Θ / Ε.Α.Ι.Τ.Υ ) περιλαμβάνει ως τώρα γύρω στους 35 τίτλους εκπαιδευτικών πακέτων που έχει προμηθευτεί το Υπ.Ε.Π.Θ από διάφορους ανάδοχους στο πλαίσιο της ενότητας ΝΗΡΗΙΔΕΣ του έργου ΠΛΕΙΑΔΕΣ. Με τον όρο «ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά πακέτα» προσδιορίζεται εδώ ένας αριθμός εκπαιδευτικών σεναρίων για εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες αυτές έχουν αναπτυχθεί με τα εργαλεία-λογισμικά της προηγούμενης ενότητας και ακολουθούν τις σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίες που οδηγούν τους μαθητές στη γνώση μέσω της διερεύνησης και του πειραματισμού συνεργαζόμενοι σε ομάδες με τον δάσκαλο οδηγό σε αυτήν την διαδικασία. Τέτοια Εκπαιδευτικά πακέτα είναι:Ταξίδι σ’ ένα δίκτυο, Αλγοριθμική και προγραμματισμός, Επεξεργασία Ιστορικών Πηγών, Πλανήτης Γη Β΄ και πολλά άλλα.
Θα ήθελα ειλικρινά να μπω σε μια τάξη που να διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό, δηλ. διαδραστικό πίνακα και να εφαρμόσω αυτά τα σενάρια. Είμαι σίγουρη ότι με σύμμαχο το ενδιαφέρον των παιδιών θα κατάφερνα να τα βλέπω να συνεργάζονται προκειμένου να βρουν τη λύση σε ένα πρόβλημα ενός καλά σχεδιασμένου σεναρίου, να πειραματίζονται, να επιμένουν, να αναδεικνύουν τις δεξιότητες και τα ταλέντα τους, να ικανοποιούνται και να χαίρονται όταν «ανακαλύπτουν» τη γνώση που με τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας δηλ, την απλή αναφορά ίσως θα πέρναγε δίπλα τους αδιάφορη.

Ε.Ε.:Τι δυνατότητες προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία πληροφορικής και επικοινωνιών στην εύρεση και σύνταξη εκπαιδευτικού υλικού ή στην προετοιμασία των εκπαιδευτικών;

Ε.Γ.: Η σύγχρονη τεχνολογία πληροφορικής προσφέρει και τον εξοπλισμό και το λογισμικό για την κατασκευή του εκπαιδευτικού υλικού. Ο εξοπλισμός είναι αυτός που απαιτείται για την κατασκευή μιας εφαρμογής πολυμέσων, ενώ υπάρχει πλέον και η υποδομή στα σχολεία για γρήγορη διασύνδεση στο διαδίκτυο και την εύρεση των πολυμεσικών στοιχείων εικόνων, βίντεο κ.α. που θα συνθέσουν πολυμεσικό εκπαιδευτικό υλικό.

Όσον αφορά το λογισμικό υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία λογισμικού ελεύθερου και μη για κατασκευή πολυμεσικού εκπαιδευτικού υλικού. Επίσης υπάρχουν τα προϊόντα εκπαιδευτικού λογισμικού από τα έργα Οδύσσεια και Πλειάδες με τα οποία μπορούν να κατασκευαστούν δραστηριότητες, σενάρια, μικρόκοσμοι, σχέδια μαθημάτων με μεγάλο βαθμό διαδραστικότητας και αλληλεπιδραστικότητας. Επίσης υπάρχουν τα «ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά πακέτα» με έτοιμα σενάρια για εκπαιδευτικές δραστηριότητες που έχουν αναπτυχθεί από το έργο Πλειάδες και πρόσφατα διατίθεται από την Εκπαιδευτική Πύλη.

Πιστεύω όμως ότι δεν είναι δυνατόν ο Εκπαιδευτικός για κάθε μια ενότητα που θέλει να διδάξει να κατασκευάζει και κάποια αντίστοιχη διαδραστική δραστηριότητα με κάποιο από τα προϊόντα εκπαιδευτικού λογισμικού. Μια ώρα διδασκαλίας βάσει ενός τέτοιου σεναρίου που να χρησιμοποιεί εκπαιδευτικό λογισμικό απαιτεί σίγουρα πολλές ώρες προετοιμασία. Θα μπορούσε ενδεχομένως να κατασκευάσει κάποιες από αυτές τις δραστηριότητες αλλά όχι όλες. Ευθύνη του Εκπαιδευτικού είναι να εφαρμόζει τις δραστηριότητες μέσα στην τάξη και όχι να τις κατασκευάζει. Εδώ είναι που χρειάζονται οι on-line κοινότητες των εκπαιδευτικών για επικοινωνία και συγκέντρωση υλικού. Όμως η καλύτερη λύση πιστεύω ότι είναι η ύπαρξη ενός επίσημου δικτυακού τόπου που να συγκεντρώνει εκπαιδευτικό υλικό από την εκπαιδευτική κοινότητα και να καλύπτει όλες τις ενότητες όλων των μαθημάτων. Αυτός ο δικτυακός τόπος υπάρχει και είναι η δικτυακή Εκπαιδευτική Πύλη
www.e-yliko.gr

Ε.Ε.:Τι ρόλο μπορούν να παίξουν οι on-line κοινότητες εκπαιδευτικών; Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στη χώρα μας;

Ε.Γ.: Οι on-line κοινότητες εκπαιδευτικών δίνουν την ευκαιρία για επικοινωνία μεταξύ τους και ανταλλαγή απόψεων, προτάσεων, σκέψεων σε θέματα Εκπαίδευσης ή πολύ συγκεκριμένα στο περιεχόμενο μαθημάτων. Οι on-line κοινότητες μπορούν να συγκεντρώσουν εκπαιδευτικό υλικό, όπως η Ελληνική Πύλη Παιδείας www.eduportal.gr, άλλες είναι περισσότερο προσανατολισμένες στην ανταλλαγή απόψεων για εκπαιδευτικά θέματα www.edra.gr.

Πολλές κοινότητες έχουν μικρή διάρκεια ζωής γιατί δημιουργούνται στη διάρκεια κάποιων επιμορφωτικών προγραμμάτων και μετά εγκαταλείπονται.

Η Εκπαιδευτική Πύλη δεν διαθέτει on-line κοινότητες αυτή τη στιγμή αλλά σύντομα θα αναβαθμιστεί και θα έχει. Πιστεύω ότι είναι ο κατάλληλος δικτυακός τόπος για να φιλοξενεί on-line κοινότητες προσανατολισμένες σε θέματα που έχουν να κάνουν με εκπαιδευτικό υλικό και περιεχόμενο.

Γενικά ο ρόλος των on-line κοινοτήτων είναι πολύ χρήσιμος και ουσιώδης αφού η συνεργασία πάνω σε θέματα είτε γνωστικού αντικειμένου είτε συστήματος Εκπαίδευσης σίγουρα προωθεί τόσο τη γνώση όσο και την Εκπαίδευση.

"Στο θέμα του εκπαιδευτικού λογισμικού είναι πολύ σημαντικό βήμα η διάθεση των προϊόντων εκπαιδευτικού λογισμικού των έργων της Οδύσσειας και των Πλειάδων. Πρέπει να ενισχυθεί η προσπάθεια για παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού τόσο από Ευρωπαϊκά προγράμματα, όσο και από τους ίδιους τους Εκπαιδευτικούς. Για το λόγο αυτό πρέπει να δοθούν κίνητρα στους εκπαιδευτικούς π.χ. οικονομικά ή άλλα βραβεία μέσα από διαγωνισμούς, ώστε να δημιουργήσουν προτάσεις διδασκαλίας. Η Εκπαιδευτική Πύλη στη νέα της δυναμική μορφή μπορεί να συγκεντρώσει αυτό το Εκπαιδευτικό υλικό".

Ε.Ε.:Τι είναι το www.e-yliko.gr και τι ανάγκες εξυπηρετεί; Σε ποιους απευθύνεται και σε τι βαθμό το χρησιμοποιούν οι εκπαιδευτικοί;

Ε.Γ.: Η Εκπαιδευτική Πύλη www.e-yliko.gr είναι ο επίσημος δικτυακός τόπος του υπουργείου Παιδείας που παρέχει στην εκπαιδευτική κοινότητα εκπαιδευτικό υλικό και λογισμικό. Το εκπαιδευτικό υλικό που φιλοξενείται στην Εκπαιδευτική Πύλη διακρίνεται στις βασικές κατηγορίες: Προτάσεις διδασκαλίας σχεδιασμένες για τις ενότητες των σχολικών μαθημάτων, οι οποίες χρησιμοποιούν εκπαιδευτικό λογισμικό κυρίως τα προϊόντα της Οδύσσειας και των Πλειάδων και μπορούν να εισάγουν τις Νέες Τεχνολογίες στο μάθημα και να προωθήσουν τον διερευνητικό τρόπο μάθησης. Οι προτάσεις διδασκαλίας έχουν την έγκριση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Ένας άλλος τύπος υλικού που υπάρχει στην Εκπαιδευτική Πύλη είναι το υποστηρικτικό υλικό. Πρόκειται για υλικό σε μορφή συμπιεσμένων αρχείων ή χρήσιμοι σύνδεσμοι (πάνω από 2000 περίπου για όλα τα μαθήματα) που θα βοηθήσουν τον εκπαιδευτικό να συνθέσει το δικό του σχέδιο μαθήματος.

Από το Μάιο του 2008 η Εκπαιδευτική Πύλη έχει αναβαθμιστεί και διαθέτει πλέον δυναμικές σελίδες. Οι εκπαιδευτικοί εισάγοντας τα στοιχεία λογαριασμού τους στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο μπορούν να καταχωρούν οι ίδιοι από τις ιστοσελίδες της Εκπαιδευτικής Πύλης τις προτάσεις διδασκαλίας που κατασκεύασαν, με στόχο να συγκεντρωθεί μια αξιόλογη συλλογή προτάσεων διδασκαλίας που να καλύπτει όλες τις ενότητες όλων των μαθημάτων. Οι προτάσεις διδασκαλίας που κατατίθενται με αυτόν τον τρόπο δεν εμφανίζονται αμέσως αλλά μένουν σε εκκρεμότητα μέχρι να ελεγχθούν από επιτροπή του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, όπου και εμφανίζονται αν εγκριθούν. Με τον τρόπο αυτό οι Προτάσεις Διδασκαλίας που έχουν αναρτηθεί στην Εκπαιδευτική Πύλη έχουν την έγκριση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Επίσης η Εκπαιδευτική Πύλη παρέχει στους εκπαιδευτικούς εκπαιδευτικό λογισμικό δηλ. τα προϊόντα των έργων Οδύσσεια και Πλειάδες.

Στα άμεσα σχέδια της Εκπαιδευτικής Πύλης είναι η τεχνολογική αναβάθμιση με on-line κοινότητες, καλύτερη μηχανή αναζήτησης κ.α. αλλά και συγκέντρωση εκπαιδευτικού υλικού, ώστε να καλυφθούν με προτάσεις διδασκαλίας οι ενότητες όλων των μαθημάτων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Η Εκπαιδευτική Πύλη απευθύνεται σε Εκπαιδευτικούς. Έχει μεγάλη επισκεψιμότητα (αρκετές χιλιάδες ανά μήνα). Βέβαια οι Εκπαιδευτικοί χρειάζονται παραπάνω ενθάρρυνση και πρέπει να τους δοθούν κίνητρα, ώστε να καταθέτουν προτάσεις διδασκαλίας. Όσο η Εκπαιδευτική Πύλη γεμίζει από εκπαιδευτικό υλικό τόσο οι Εκπαιδευτικοί θα βρίσκουν στην Εκπαιδευτική Πύλη την πρόταση διδασκαλίας που χρειάζονται, ώστε με μεγάλη οικονομία χρόνου να προετοιμάσουν για την επόμενη μέρα μια διδασκαλία σύμφωνη με τις σύγχρονες μεθόδους μάθησης και την αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών.

Ε.Ε.:Ποιες δυσκολίες εμφανίζονται στην προσπάθεια ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στην εκπαίδευση; Πως προτείνετε να ξεπεραστούν;

Ε.Γ.: Οι δυσκολίες στην προσπάθεια ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση είναι πολλές: Αρχικά η έλλειψη επαρκούς εκπαιδευτικού υλικού που να καλύπτει όσο το δυνατόν περισσότερες ενότητες μαθημάτων, κατάλληλα σχεδιασμένου, ώστε να χρησιμοποιεί εκπαιδευτικό λογισμικό και να αξιοποιεί τις ΤΠΕ στη διδασκαλία. Έπειτα είναι και η έλλειψη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και σίγουρα ελλείψεις στην απόκτηση αλλά και τη συντήρηση του κατάλληλου εξοπλισμού στα σχολεία.
Οι δυσκολίες μπορούν να ξεπεραστούν.

Ως προς την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού είναι πολύ χρήσιμα τα εκπαιδευτικά σενάρια που πρόσφατα αναρτήθηκαν στην Εκπαιδευτική Πύλη από το έργο των Πλειάδων. Θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν Ευρωπαϊκά προγράμματα για την παραγωγή επιπλέον εκπαιδευτικού υλικού και λογισμικού.

Επειδή όμως οι πλέον κατάλληλοι για να παράγουν εκπαιδευτικό υλικό είναι οι Εκπαιδευτικοί θα πρέπει να τους δοθούν κίνητρα, ώστε να κατασκευάσουν προτάσεις διδασκαλίας και στη συνέχεια μπορούν να τις καταθέσουν στην Εκπαιδευτική Πύλη.
Τα κίνητρα θα μπορούσαν να είναι οικονομικά π.χ. μια πρόταση διδασκαλίας που θα παίρνει έγκριση από το ΠΙ θα μπορούσε να έχει μια οικονομική απολαβή για τον εκπαιδευτικό. Επίσης θα μπορούσαν να δημιουργηθούν διαγωνισμοί και να βραβεύονται οι καλύτερες προτάσεις διδασκαλίας. Το κέρδος είναι ότι το υλικό που θα συγκεντρώνεται θα ανήκει πλέον σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα και θα μπορεί να εφαρμοστεί στην τάξη απαιτώντας το λιγότερο δυνατό χρόνο προετοιμασίας από τον εκπαιδευτικό.

Ως προς την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών θεωρώ ότι αυτή είναι απαραίτητη για όλους τους εκπαιδευτικούς. Θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο και πάνω σε συγκεκριμένα σενάρια, όπως αυτά μπορούν να εφαρμοστούν μέσα στην τάξη. Θεωρώ ότι ο εκπαιδευτικός έχει ευθύνη να εφαρμόζει τις δραστηριότητες μέσα στην τάξη και όχι να τις κατασκευάζει ανάλογα με το ενδιαφέρον του, το χρόνο του ή την εξοικείωσή του με τις Νέες Τεχνολογίες.

Ως προς τον εξοπλισμό των σχολείων πιστεύω ότι πρέπει να τεθεί ως προτεραιότητα να αποκτήσουν τουλάχιστον ένα διαδραστικό πίνακα (γεγονός που τουλάχιστον από θέμα κόστους είναι ρεαλιστικό), ώστε όλοι οι μαθητές να απολαύσουν κάποιες διδακτικές ώρες σύγχρονης διδασκαλίας με αξιοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικού και των Νέων Τεχνολογιών.

Ε.Ε.:Ποιοι κίνδυνοι υπάρχουν, κατά τη γνώμη σας, όσον αφορά την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στην εκπαίδευση; Πως μπορούν να αντιμετωπιστούν;

Ε.Γ.: Οι κίνδυνοι πιστεύω ότι προέρχονται από τη μη σωστή αξιοποίηση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση. Η σωστή αξιοποίηση των ΤΠΕ προϋποθέτει τα τρία βασικά συστατικά της επιτυχίας, δηλ. κατάλληλος εξοπλισμός με πυρήνα τον διαδραστικό πίνακα, κατάλληλα σχεδιασμένα εκπαιδευτικά σενάρια, συνεχής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών πάνω στο νέο εκπαιδευτικό υλικό και στον τρόπο εφαρμογής του μέσα στην τάξη.

Αν κάποιο από τα τρία αυτά συστατικά λείπει τότε προκύπτουν κίνδυνοι. Π.χ. αν λείπει ο εξοπλισμός η εφαρμογή των δραστηριοτήτων είναι από προβληματική έως αδύνατη, αν λείπουν οι δραστηριότητες ο διαδραστικός πίνακας κινδυνεύει να χρησιμοποιείται σαν τον παραδοσιακό πίνακα, ενώ αν λείπει η επιμόρφωση πολύ λίγοι εκπαιδευτικοί θα αφιερώσουν το χρόνο που χρειάζεται για να πειραματιστούν πάνω στη νέα πρόταση για τον τρόπο διδασκαλίας.

Ακόμα όμως κι αν υπάρχουν τα τρία αυτά συστατικά η αξιοποίηση των ΤΠΕ μπορεί να προκαλέσει τη δυσαρέσκεια όσων εκπαιδευτικών δεν θέλουν να αλλάξουν τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας είτε επειδή πιστεύουν ότι εκπαίδευση είναι απλώς η μετάδοση γνώσεων από το δάσκαλο στο μαθητή και δεν χρειάζεται κάτι άλλο, είτε επειδή δεν θέλουν να διαθέσουν χρόνο για επιμόρφωση και μελέτη των νέων τάσεων, ίσως γιατί δεν μπορούν λόγω υποχρεώσεων, ίσως ακόμα γιατί απλώς δεν θέλουν να προσπαθήσουν παραπάνω.

Ο τρόπος αντιμετώπισης πιστεύω ότι είναι η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση της εκπαιδευτικής κοινότητας για τη μεγάλη σημασία της αξιοποίησης των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση. Πιστεύω ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί θα συμφωνήσουν στο τέλος ότι χρειαζόμαστε μια καλύτερη και σύγχρονη Παιδεία.

Ε.Ε.:Καθώς οι εκπαιδευτικοί φορείς εξοπλίζονται με μέσα πληροφορικής και επικοινωνιών, αυξάνουν οι ανάγκες τους σε τεχνική υποστήριξη. Πως αντιμετωπίζεται αυτό το πρόβλημα;

Ε.Γ.: Αυτή τη στιγμή το θέμα της τεχνικής υποστήριξης αντιμετωπίζεται για μεν θέματα δικτύων από το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο για δε τα προβλήματα που προκύπτουν στο σχολικό εργαστήριο υπάρχουν τα κέντρα ΚΕ. ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Η λειτουργία όμως και των δύο είναι αυτή τη στιγμή προβληματική.

Το ΠΣΔ χρειάζεται ενίσχυση για να συνεχίσει το έργο του και να βελτιώσει τη δικτύωση των σχολικών μονάδων ως προς την ταχύτητα και την ευρυζωνικότητα και να αυξήσει και να αναβαθμίσει τις υπηρεσίες που προσφέρει. Είναι γνωστό ότι στην παρούσα κατάσταση υπάρχει πρόβλημα στη χρηματοδότηση του ΠΣΔ.

Όσο για την τεχνική υποστήριξη των σχολείων πιστεύω ότι πρέπει να ενισχυθούν τα κέντρα ΚΕΠΛΗΝΕΤ όχι μόνο με αποσπασμένους Εκπαιδευτικούς αλλά και με μόνιμο τεχνικό προσωπικό, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες για τεχνική υποστήριξη που προκύπτουν στα σχολεία.

Ε.Ε.:Μία σεβαστή μερίδα εκπαιδευτικών εκφράζει ανησυχίες και αντιρρήσεις όσον αφορά στον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης με ψηφιακά μέσα. Έχετε συναντήσει πολλές φορές τέτοια φαινόμενα τεχνοφοβίας; Πως τα αντιμετωπίζετε;

Ε.Γ.: Πιστεύω ότι όλοι οι Εκπαιδευτικοί συμφωνούν ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές στην Παιδεία. Ο εκσυγχρονισμός με ψηφιακά μέσα σίγουρα φοβίζει όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτά. Θεωρώ όμως ότι υπάρχει γενικά θετική διάθεση για αξιοποίηση και χρήση των νέων τεχνολογιών ακόμα και από τους εκπαιδευτικούς που έχουν δυσκολία σε αυτές.

Εγώ ως πληροφορικός έχω συναντήσει πολλούς συναδέλφους μου άλλων ειδικοτήτων που ενώ είχαν δυσκολία, ωστόσο είχαν ενδιαφέρον για τις ΤΠΕ και ζητούσαν τη βοήθειά μου είτε επειδή ήθελαν να μάθουν να πλοηγούνται στο διαδίκτυο, είτε επειδή ήθελαν να εξοικειωθούν με τη χρήση προγραμμάτων του Microsoft Office αλλά και άλλων προγραμμάτων, όπως επεξεργασίας πολυμεσικών στοιχείων κ.α., είτε ακόμα επειδή ήθελαν να μάθουν να χρησιμοποιούν το εκπαιδευτικό λογισμικό που στοιβάζεται αναξιοποίητο στα ντουλάπια των σχολικών εργαστηρίων.

Στις όποιες ανησυχίες και αντιρρήσεις στη χρήση των ΤΠΕ, τις οποίες σπάνια συναντώ εγώ απαντώ με το παράδειγμά μου αξιοποιώντας όπως μπορώ τις ΤΠΕ στο μάθημά μου και φυσικά είμαι πρόθυμη να βοηθήσω εάν μπορώ τους συναδέλφους μου σε θέματα νέων τεχνολογιών.

Θεωρώ όμως ότι πρέπει να δοθεί βαρύτητα στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών γιατί ο χρόνος που αφιερώνεται στις νέες μεθόδους διδασκαλίας που αξιοποιούν τις ΤΠΕ είναι επένδυση για μια καλύτερη Παιδεία.

Ε.Ε.:Συνολικά, σε ποιο βαθμό αξιοποιούνται οι σύγχρονες τεχνολογίες στη χώρα μας; Τι βήματα έχουν γίνει και τι χρειάζεται να περιμένουμε στο μέλλον;

Ε.Γ.: Θα χαρακτήριζα το βαθμό αξιοποίησης των Νέων Τεχνολογιών στην Ελληνική Εκπαίδευση σχετικά μικρό. Όμως έχουν γίνει βήματα και μπορούν να γίνουν ακόμα περισσότερα.

Έχουν βελτιωθεί οι υποδομές για γρήγορη διασύνδεση στο διαδίκτυο των σχολικών μονάδων τουλάχιστον για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Πρέπει να συνεχιστεί το έργο του ΠΣΔ και για την Πρωτοβάθμια και να δοθεί έμφαση στην ευρυζωνικότητα για επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο κυρίως για απομακρυσμένα σχολεία.
Στο θέμα του εκπαιδευτικού λογισμικού είναι πολύ σημαντικό βήμα η διάθεση των προϊόντων εκπαιδευτικού λογισμικού των έργων της Οδύσσειας και των Πλειάδων. Πρέπει να ενισχυθεί η προσπάθεια για παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού τόσο από Ευρωπαϊκά προγράμματα, όσο και από τους ίδιους τους Εκπαιδευτικούς. Για το λόγο αυτό πρέπει να δοθούν κίνητρα στους εκπαιδευτικούς π.χ. οικονομικά ή άλλα βραβεία μέσα από διαγωνισμούς, ώστε να δημιουργήσουν προτάσεις διδασκαλίας. Η Εκπαιδευτική Πύλη στη νέα της δυναμική μορφή μπορεί να συγκεντρώσει αυτό το Εκπαιδευτικό υλικό.

Όσον αφορά την επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών έγινε μια πρώτη καλή προσπάθεια με την επιμόρφωση Β επιπέδου των Εκπαιδευτικών πάνω στις Νέες Τεχνολογίες και στο Εκπαιδευτικό Λογισμικό. Αυτή η επιμόρφωση πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο για όλους τους Εκπαιδευτικούς και πάνω σε συγκεκριμένα εκπαιδευτικά σενάρια που να μπορούν να εφαρμοστούν στην τάξη.
Ως προς τον εξοπλισμό, όλα τα σχολεία διαθέτουν σχολικά εργαστήρια. Πιστεύω και εύχομαι ότι τα σχολεία σύντομα θα αποκτήσουν τουλάχιστον ένα διαδραστικό πίνακα σε συνδυασμό με ατομικό εξοπλισμό σε μια τουλάχιστον αίθουσα κοινής χρήσεως.

Ο Μανώλης Χειλαδάκης και η έκτη τάξη Μουρεσίου Μαγνησίας με ένα φορητό υπολογιστή ανά μαθητή

"Κάθε μαθητής διαθέτει laptop και έχει τα βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή. Ανοίγει τον υπολογιστή του, διαβάζει το μάθημά του και κάνει τις εργασίες του σε ένα έγγραφο. Όταν έρθει στην τάξη, στέλνει την εργασία του στον υπολογιστή μου."

Στο ξεκίνημα του 2009 η ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα δοκίμασε μερικές ευχάριστες εκπλήξεις, όταν είδε κάποιους πρωτοπόρους εκπαιδευτικούς να αναλαμβάνουν θετικές πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό της δουλειάς τους. Ανάμεσά τους ξεχώρισαν οι διευθυντές των σχολείων στα οποία εγκαταστάθηκαν διαδραστικοί πίνακες (με πιο γνωστό το 8ο Δημοτικό Χίου που εξοπλίστηκε πλήρως), καθώς και ο δάσκαλος της έκτης τάξης του 2ου Δημοτικού Μουρεσίου Μαγνησίας, Μανώλης Χειλαδάκης. Ο κος Χειλαδάκης με τους μαθητές του προχώρησαν σε ένα πρωτοπόρο για τα ελληνικά δεδομένα εγχείρημα: αγόρασαν φορητούς υπολογιστές για όλους τους μαθητές της τάξης και τους ενέταξαν στην καθημερινή εκπαιδευτική τους ρουτίνα.

Συναντήσαμε τον κο Χειλαδάκη στο 5ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο της Σύρου, όπου κλήθηκε για να περιγράψει το εγχείρημά του στην εκπαιδευτική κοινότητα. Από τον Ιανουάριο, που ξεκίνησε το εγχείρημα, μέχρι το Μάιο, ο κος Χειλαδάκης έχει παραχωρήσει συνεντεύξεις σε διάφορα μέσα μεγάλης εμβέλειας (π.χ. Ελευθεροτυπία, τηλεόραση του Alpha και του Ant1), ενώ σε συνεργασία με τους μαθητές του ξεκίνησε ένα ιστολόγιο με τίτλο «Ψηφιακή Τάξη».

E.E.: Θα θέλατε να μας δώσετε λίγα στοιχεία για τον εαυτό σας;

Μ.Χ.: Γεννήθηκα στη Σπάρτη το 1964 από πατέρα Χανιώτη και μάνα Μανιάτισσα. Έφυγα το 1982, μετά το Λύκειο, για σπουδές στο Ηράκλειο. Άρχισα να διδάσκω το 1986, μετά τον στρατό. Εκτός από δάσκαλος έχω κάνει και πολλές άλλες δουλειές.

E.E.: Ποιες είναι οι συνθήκες στο σχολείο που διδάσκετε; Είναι επαρκώς εξοπλισμένο; Έχει πολλούς μαθητές;
Ικανοποιούνται οι βασικές διδακτικές ανάγκες;

Μ.Χ.: Φέτος οι συνθήκες ήταν ιδανικές. Το σχολείο είναι καινούριο, διαθέτει ικανοποιητικό εξοπλισμό που διαρκώς βελτιώνεται. Ο αριθμός των μαθητών είναι ιδανικός (13) και το επίπεδο πάνω από το μέτριο.

E.E.: Είσαστε γνωστός στους κύκλους των εκπαιδευτικών όλης της χώρας επειδή φροντίσατε να εξοπλιστούν όλοι οι μαθητές της τάξης σας με φορητό υπολογιστή, ο οποίος χρησιμοποιείται στην εκπαιδευτική διαδικασία. Θα μας εξηγήσετε πως λειτουργεί αυτό; Θα μας περιγράψετε, ας πούμε, τη ρουτίνα ενός μαθητή σας;

Μ.Χ.: Κάθε μαθητής διαθέτει laptop και έχει τα βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή. Ανοίγει τον υπολογιστή του, διαβάζει το μάθημά του και κάνει τις εργασίες του σε ένα έγγραφο. Όταν έρθει στην τάξη, στέλνει την εργασία του στον υπολογιστή μου. Κατά τη διάρκεια του μαθήματος αξιοποιείται το ίντερνετ και πολυμέσα, αν υπάρχουν. Χρησιμοποιούμε το OneNote για σημειώσεις.

"Έχω βαρεθεί να διαβάζω για «…έρευνες που έγιναν στο εξωτερικό…» και θέλω να κάνω κι εγώ κάτι.", μας λέει ο κος Χειλαδάκης. "Η διευθύντρια του σχολείου κα Πολυξένη Μήτσιου και ο Σχολικός Σύμβουλος κος Κυριαζής Πόρποδας αγκάλιασαν την ιδέα και βοηθούν με κάθε τρόπο. Οι γονείς ήταν στην αρχή διστακτικοί, μετά από μια συζήτηση πείστηκαν και βοήθησαν κι αυτοί με τον τρόπο τους."

E.E.: Πως προέκυψε η ιδέα για εξοπλισμό όλων των μαθητών με φορητούς υπολογιστές; Σε ποιον ανήκει η πρωτοβουλία; Ποιοι την υποστήριξαν και ποιοι ήταν διστακτικοί; 

Μ.Χ.: Η ιδέα για τον εξοπλισμό των μαθητών με φορητό υπολογιστή είναι παλιά. Είχε υλοποιηθεί μόνο πειραματικά σε λίγα σχολεία πλούσιων χωρών λόγω κόστους. Η οικονομική κρίση έριξε τις τιμές σε λογικά επίπεδα και μπορέσαμε κι εμείς να κάνουμε το ίδιο. Έχω βαρεθεί να διαβάζω για «…έρευνες που έγιναν στο εξωτερικό…» και θέλω να κάνω κι εγώ κάτι. Η διευθύντρια του σχολείου κα Πολυξένη Μήτσιου και ο Σχολικός Σύμβουλος κος Κυριαζής Πόρποδας αγκάλιασαν την ιδέα και βοηθούν με κάθε τρόπο. Οι γονείς ήταν στην αρχή διστακτικοί, μετά από μια συζήτηση πείστηκαν και βοήθησαν κι αυτοί με τον τρόπο τους.

E.E.: Πόσος καιρός χρειάστηκε από την πρώτη ιδέα μέχρι να πάρετε τους φορητούς υπολογιστές στα χέρια σας; Ποια εμπόδια συναντήσατε και πως ξεπεράστηκαν; Ποιοι σας βοήθησαν και με ποιο τρόπο;

Μ.Χ.: Από την 2η εβδομάδα του Δεκεμβρίου που έγινε η πρώτη συζήτηση με τα παιδιά έως την 22α Ιανουαρίου που παραλάβαμε τους υπολογιστές πέρασαν 6 εβδομάδες. Μετά την έγκριση του Δημάρχου κου Λεβέντη το μόνο «εμπόδιο» ήταν η διαδικασία έγκρισης κονδυλίων του Δήμου Μουρεσίου. Η συμπαράσταση του Δημάρχου ήταν άμεση και συνεχής. Ταυτόχρονα όλοι οι γονείς συνέβαλαν με κάθε τρόπο.

E.E.: Ας φτάσουμε στο σημείο που παραλαμβάνετε τους φορητούς. Τι κάνατε μετά; Διαβάζουμε στο ιστολόγιό της τάξης ότι υπήρξαν τεχνικές δυσκολίες. Ποιες ήταν οι σημαντικότερες; Τις αντιμετωπίσατε μόνος σας;

Μ.Χ.: Από την ώρα της παραλαβής άρχισε ένας αγώνας για την ταχύτερη προσαρμογή των υπολογιστών στην καθημερινότητα της τάξης. Η ταχύτητα των υπολογιστών ήταν απογοητευτική. Τα παιδιά δεν έχουν υπομονή και κάνουν κλικ συνεχώς με αποτέλεσμα κάθε ενέργεια να καθυστερεί απαράδεκτα. Έγινε μια προσπάθεια για ανοιχτό λογισμικό αλλά δεν προχώρησε λόγω άγνοιας δικής μου και αδιαφορίας του Πανεπιστημίου και της κοινότητας Ανοιχτού Λογισμικού. Η τάξη μου είναι έκτη και έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα τους υπολογιστές για να βγει η ύλη. Μετά από 4 ημέρες αναμονή στράφηκα στη Microsoft. Απίστευτη διαφορά: μέσα σε δύο μέρες είχα windows 7 beta, Office 2007 pro και One Note δωρεάν. Όταν αργότερα ζήτησα winXP τα είχα πάλι αμέσως. Και δεν είμαστε κάποιο μεγάλο σχολείο από το οποίο θα έχουν άμεσα οφέλη! Εγκατέστησα τα win7 και η τάξη επανήλθε. Η προσαρμογή των παιδιών προχωρούσε κανονικά. Όλα τα παιδιά έμεναν στο Ολοήμερο για να κάνουμε έξτρα μάθημα στους υπολογιστές. Μερικά παιδιά συνάντησαν δυσκολίες με τα Αγγλικά μενού των win7 και έτσι τους έβαλα winXP. Το πρόβλημα λύθηκε οριστικά με αγορά από το σχολείο 1Gb μνήμης για κάθε υπολογιστή και επαναφορά των Vista της αρχικής εγκατάστασης. Χρειάστηκε ένας μήνας για να γίνουν όλα αυτά και ταυτόχρονα δοκιμάστηκαν διάφοροι τύποι δικτύου. Καταλήξαμε σε ενσύρματο δίκτυο παρά τα προβλήματα που δημιουργούν τα καλώδια. Τα χρήματα που χρειάστηκαν για τον εξοπλισμό (συσκευές δικτύου, καλώδια, πολύμπριζα κλπ) δόθηκαν κυρίως από τα –περιορισμένα- χρήματα του σχολείου. Το Ανήλιο απέχει μιάμιση ώρα από το Βόλο. Αν δεν είχα τις γνώσεις να τα φτιάχνω αυτά χωρίς βοήθεια η «Ψηφιακή τάξη» θα συνέχιζε να είναι ένα όνειρο.

Ο κ Γιώργος Μιχαήλ από το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, κατάφερε να έχουμε γρήγορο ίντερνετ με συνεχείς ενοχλήσεις στον ΟΤΕ και διαρκή παρακολούθηση της σύνδεσης μας.

E.E.: Τι εισηγηθήκατε στο συνέδριο της Σύρου; Θα ενθαρρύνατε τη συνέχιση του πειράματός σας και την υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών κι από άλλα σχολεία; Αν ναι, σε τι νομίζετε ότι θα βοηθήσει την εκπαιδευτική διαδικασία;

Μ.Χ.: Στη Σύρο προσπάθησα να δείξω ότι η εισαγωγή του Η/Υ στην καθημερινή διαδικασία της τάξης δεν είναι δύσκολη και δεν αλλάζει το μάθημα που κάνουμε. Λόγω απειρίας απέτυχα να περάσω κάποιο μήνυμα και μάλλον δημιούργησα περισσότερο σκεπτικισμό. Ο υπολογιστής είναι ένα ακόμα μέσο, όπως το βίντεο και το κασετόφωνο, με πολλές νέες δυνατότητες, ειδικά αν έχει και ίντερνετ. Ο δάσκαλος θα το αξιοποιήσει ανάλογα με το μεράκι και τις γνώσεις του. Όμως όταν υπάρχει, η αποδοχή των παιδιών σε κάνει να τον χρησιμοποιείς. Στο σχολείο μας σχεδιάζουμε να ξεκινήσουμε από την Ε τάξη το επόμενο έτος για να υπάρχει προοπτική διετίας.

E.E.: Στο ιστολόγιό σας αναφέρετε τον όρο «cloud computing”. Τι είναι αυτό και με ποιο τρόπο το αξιοποιείτε στο μάθημά σας;

Μ.Χ.: Cloud computing είναι ένας όρος που αναφέρεται στις δυνατότητες του ίντερνετ. Περιλαμβάνει, ανάλογα με τον ορισμό, όλες τις δυνατότητες που υπάρχουν στο δίκτυο: κοινωνική δικτύωση, δημοσιογραφία, δημοσίευση φωτογραφιών, γραφή κειμένων κλπ. Οι μαθητές κάνουν γνωστή την προσπάθειά τους μέσω διαδικτύου και ταυτόχρονα μαθαίνουν να παράγουν λόγο. Παίρνουν τα μαθήματα όταν απουσιάζουν μέσω Skype και συνεργάζονται για την εργασία τους κι ας μένουν σε διαφορετικά χωριά!

E.E.: Υπάρχει η αντίληψη ότι η χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή ενθαρρύνει περισσότερο την εργασία κατ’ άτομο. Με βάση τη δική σας εμπειρία, πως επηρεάζεται το κλίμα ομαδικότητας και συνεργασίας μέσα στην τάξη, από τη χρήση των φορητών υπολογιστών.

Μ.Χ.: Αντίθετα από την άποψη των αδαών, η χρήση του υπολογιστή δεν δημιουργεί μοναχικά άτομα. Αν κάποιος είναι μοναχικός βρίσκει διέξοδο από την καθημερινότητα, αν κάποιος είναι κοινωνικός γνωρίζει άτομα από διάφορες χώρες με κοινά ενδιαφέροντα. Τα παιδιά αναγνωρίζουν ανάμεσά τους ειδικούς στο νέο μέσο και στρέφονται σ’ αυτούς για μικροπροβλήματα και πληροφορίες του τύπου πώς κάνω αποστολή κειμένου, πώς τυπώνω μια φωτογραφία, πως βρίσκω ένα αρχείο που έχασα. Ο δάσκαλος δίνει το στίγμα της συνεργασίας μέσα στην τάξη ενθαρρύνοντας ή απαγορεύοντάς την.

E.E.: Ποια πιστεύετε ότι είναι τα μειονεκτήματα της χρήσης ατομικού μαθητικού υπολογιστή στην εκπαίδευση;

Μ.Χ.: Το βασικό μειονέκτημα είναι η εξάρτηση από την ηλεκτρική ενέργεια. Ο δάσκαλος πρέπει να είναι έτοιμος να κάνει μάθημα χωρίς υπολογιστή κάθε στιγμή. Τα βιβλία σήμερα δεν είναι φτιαγμένα να διαβάζονται στον υπολογιστή και φυσικά δεν εκμεταλλεύονται όλες τις δυνατότητες του μέσου.

Ο κος Χειλαδάκης έχει δει τους διαδραστικούς πίνακες στο συνέδριο της Σύρου. "Το κύριο πλεονέκτημα των διαδραστικών πινάκων"¨, μας λέει, "είναι ο χειρισμός ενός υπολογιστή χωρίς πληκτρολόγιο. Με την προσθήκη ενός συστήματος τηλεχειρισμού δίνει τη δυνατότητα στο δάσκαλο να καλεί και να παρουσιάζει σε κάθε πίνακα την πληροφορία που χρειάζεται ο μαθητής ή η ομάδα που βοηθάει εκείνη τη στιγμή. Το s/w που συνοδεύει τον πίνακα είναι ένα μπόνους που κάνει τη διαφορά για την επιλογή του ενός ή του άλλου μοντέλου."

E.E.: Το εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιείτε πως το προμηθευόσαστε; Αρκείστε στο ψηφιακό υλικό του παιδαγωγικού ινστιτούτου; Πως επιδρά η χρήση φορητών υπολογιστών στον εμπλουτισμό και την καλύτερη αξιοποίηση του υλικού αυτού;

Μ.Χ.: Φέτος ο στόχος είναι να γίνει το ίδιο μάθημα που γίνεται στην κανονική τάξη και στην ψηφιακή τάξη. Όσο κι αν προκαλεί έκπληξη, η εισαγωγή του υπολογιστή καθυστερεί την διαδικασία του μαθήματος στην τάξη. Έτσι, δεν είναι δυνατόν να γίνει αξιολόγηση εκπαιδευτικών υλικών που θα μπορούσαν να βοηθήσουν το μάθημα. Δεν πρέπει να προσαρμοστούν μόνο τα παιδιά αλλά και ο δάσκαλος στη νέα τάξη!

E.E.: Τι λογισμικό αξιοποιείτε στο μάθημα;

Μ.Χ.: Στο μάθημα χρησιμοποιούμε τη σουίτα του Office, Acrobat reader, Google Earth, Firefox, ie8, paint και Media player.

E.E.: Τον τελευταίο καιρό ακούγονται διάφορες προτάσεις για την αξιοποίηση της τεχνολογίας στην εκπαίδευση (π.χ. διαδραστικός πίνακας, συστήματα εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης, σχολικά εργαστήρια, κ.α.). Κατά τη γνώμη σας ποιες είναι οι πιο ελκυστικές, δηλαδή αυτές που θα βοηθήσουν με τον πιο ουσιαστικό τρόπο; Πως θα οραματιζόσασταν, δηλαδή, την τάξη του μέλλοντος;

Μ.Χ.: Τα σχολικά εργαστήρια θα αντικατασταθούν στη σημερινή μορφή τους από κατάλληλο λογισμικό στον μαθητικό υπολογιστή. Ο διαδραστικός πίνακας είναι μια αναγκαία εξέλιξη του κλασικού πίνακα στην ψηφιακή τάξη. Η τάξη είναι βασικό στάδιο κοινωνικοποίησης για τα σημερινά παιδιά των οικογενειών με το ένα ή δύο παιδιά. Τα συστήματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης έχουν έννοια σε ώριμα άτομα που ξέρουν τι ζητούν και σαν συνεργασία μεταξύ τάξεων από διαφορετικά μέρη και χώρες.
Η τάξη του Μέλλοντος διαφέρει από άτομο σε άτομο, λόγω γνώσεων, εμπειρίας και οράματος. Αλλιώς φαντάζεται την τάξη του Μέλλοντος ένας καθηγητής Πανεπιστημίου, ένας εκπαιδευτικός στην Ευρώπη, στην Κίνα, στην Αφρική και το Αφγανιστάν. Το δικό μου όραμα περιλαμβάνει την ομάδα που λέμε τάξη. Μια τάξη 10-16 μαθητών, κατάλληλα εξοπλισμένη (υπολογιστές, διαδραστικούς πίνακες, ίντερνετ), ώστε να αποτελεί «μπαλκόνι με θέα τον κόσμο» 

E.E.: Ένας διαδραστικός πίνακας θα είχε θέση στην τάξη σας; Πως θα σκεφτόσασταν να τον αξιοποιήσετε;

Μ.Χ.: Αν μπορούσα κάθε τοίχος της αίθουσας θα ήταν ένας διαδραστικός πίνακας, κάνοντας τον μαθητή κέντρο της τάξης, στην περιστρεφόμενη καρέκλα του, μοιράζοντας την πληροφορία σε διάφορα επίπεδα και δίνοντας του την δυνατότητα για εντυπωσιακές παρουσιάσεις.

E.E.: Στο περιθώριο του συνεδρίου της Σύρου είχατε την ευκαιρία να δείτε από κοντά ένα διαδραστικό πίνακα SMART Board. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας; Τι σας κίνησε περισσότερο το ενδιαφέρον;

Μ.Χ.: Το κύριο πλεονέκτημα των διαδραστικών πινάκων είναι ο χειρισμός ενός υπολογιστή χωρίς πληκτρολόγιο. Με την προσθήκη ενός συστήματος τηλεχειρισμού δίνει τη δυνατότητα στο δάσκαλο να καλεί και να παρουσιάζει σε κάθε πίνακα την πληροφορία που χρειάζεται ο μαθητής ή η ομάδα που βοηθάει εκείνη τη στιγμή. Το s/w που συνοδεύει τον πίνακα είναι ένα μπόνους που κάνει τη διαφορά για την επιλογή του ενός ή του άλλου μοντέλου.

E.E.: Η είσοδος των νέων ψηφιακών μέσων στην εκπαίδευση είναι λογικό να δημιουργήσει προβλήματα στους συναδέλφους σας που δεν είναι εξοικειωμένοι με τη σύγχρονη τεχνολογία. Ορισμένες φορές, μάλιστα, απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις (όπως στην περίπτωσή του εγχειρήματός σας). Πως θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα;

Μ.Χ.: Από τη στιγμή που σταθεροποιήθηκε το software τα προβλήματα μειώθηκαν σε αποδεκτό επίπεδο. Η προσθήκη ενός έξτρα υπολογιστή έλυσε το πρόβλημα της αστοχίας υλικού ή s/w (ιός). Η ταχύτατη υιοθέτηση των τεχνολογιών από τους μαθητές τους κάνει ικανούς να λύνουν τα απλά προβλήματα του υπολογιστή τους ταχύτερα από τον εκπαιδευτικό! Παρόλ’ αυτά η υποστήριξη της ψηφιακής τάξης είναι απαιτητική. Η σταδιακή εισαγωγή της τεχνολογίας -πρώτα ο υπολογιστής της τάξης, με ή χωρίς διαδραστικό πίνακα, έπειτα υπολογιστής για κάθε μαθητή- θα βοηθήσει τον εκπαιδευτικό να εξοικειωθεί με το νέο μέσο. Σε κάθε περίπτωση ένας τεχνικός ανά σχολείο ή ανά 300 μαθητές είναι απαραίτητος τα πρώτα χρόνια.

E.E.: Φαίνεται ότι στο μάθημά σας επωφελείστε από τον παγκόσμιο ιστό. Ποια είναι τα κύρια πλεονεκτήματα που αποκομίζετε ως δάσκαλος από αυτόν;

Μ.Χ.: Το ίντερνετ κάνει πράξη την τάξη κύτταρο και συνέχεια της κοινωνίας. Οι εικόνες που φέρνει στην τάξη κάνουν τα παιδιά να βρίσκονται μέσα στο μέρος, στο λαό, στην εποχή που παρουσιάζουμε.

E.E.: Στο ιστολόγιο της τάξης διαβάζουμε τις εντυπώσεις των παιδιών. Ήταν δική τους ή δική σας ιδέα αυτή η ενέργεια; Πως την αντιμετώπισαν τα παιδιά; Λειτούργησε θετικά;

Μ.Χ.: Το ιστολόγιο είναι ο μόνος τρόπος που σκέφτηκα για μια δημόσια αποτίμηση της εργασίας που έγινε στην τάξη μας. Τα παιδιά δυσκολεύτηκαν στην αρχή. Στη συνέχεια η δημοσιότητα και ο τίτλος του συγγραφέα βοήθησαν να διατηρηθεί ο ενθουσιασμός. Μετά το Πάσχα έγινε αγγαρεία, ειδικά με το πρόβλημα που έχω στην ενημέρωση του blog. Το θετικό της υπόθεσης είναι ότι τα παιδιά έμαθαν να γράφουν κείμενα άξια για δημοσίευση και κάποια θα συνεχίσουν να γράφουν και μετά το τέλος της χρονιάς.

E.E.: Υπάρχουν κίνδυνοι από τη χρήση του παγκόσμιου ιστού μέσα στην τάξη; Ποιοι πιστεύετε ότι είναι αυτοί; Μπορούν να αντιμετωπιστούν;

Μ.Χ.: Ο βασικός κίνδυνος είναι η διάσπαση της προσοχής και η χρήση του για παιχνίδι. Το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο φιλτράρει αποτελεσματικά το περιεχόμενο των ιστοσελίδων χωρίς να το παρακάνει. Στο σπίτι τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα. Η συζήτηση με τα παιδιά και τους γονείς, η παρουσίαση των κινδύνων και η ενίσχυση της επιφυλακτικότητας των παιδιών νομίζω ότι είναι η καλύτερη λύση. Πάντα ήμουν αντίθετος με κλειδώματα και απαγορεύσεις!

E.E.: Τα παιδιά πως αντιμετωπίζουν αυτό τον εκσυγχρονισμό των εκπαιδευτικών μέσων; Ο αρχικός ενθουσιασμός που αποτυπώνεται και στο ιστολόγιο της τάξης, σε ποιο βαθμό διατηρείται μέχρι το τέλος της χρονιάς; 

Μ.Χ.: Μετά τον αρχικό ενθουσιασμό τα παιδιά συνειδητοποιούν ότι το μάθημα είναι μάθημα και οι εργασίες εργασίες. Το νέο μέσο κάνει τις εργασίες πιο όμορφες και στο μαθητή δίνει τη δυνατότητα για εντυπωσιακές παρουσιάσεις. Αυτό είναι το σημείο που μπορεί να πατήσει ο εκπαιδευτικός για να κρατήσει το ενδιαφέρον των μαθητών. Και βέβαια η απειλή της επιστροφής στον παλιό τρόπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν, ύστατη και μόνο, λύση…