Οι Διαδραστικός πίνακας του 2ου Δημοτικού Καλυβίων Αττικής

Δεν είναι η πρώτη φορά που αναφερόμαστε στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Καλυβίων Αττικής, ένα από τα πρώτα σχολεία στην Ελλάδα που εγκατέστησε διαδραστικό πίνακα, και απ' ότι φαίνεται δεν θα είναι ούτε η τελευταία, καθώς το σχολείο εξελίσσει συνεχώς την τεχνολογική του υποδομή. Εμείς ζητήσαμε από τον Αβραάμ Τριανταφυλλίδη, δάσκαλο στο σχολείο, να μας παραχωρήσει μία συνέντευξη για το 2ο Δημοτικό Καλυβίων το διαδραστικό πίνακα και τη διδασκαλία με Τ.Π.Ε.

Ο κος Τριανταφυλλίδης έχει αναπτύξει πολύπλευρη δραστηριότητα στο χώρο των Νέων Τεχνολογιών στην Α/βάθμια εκπαίδευση: έχει να επιδείξει συμμετοχές σε συνέδρια, πρότυπη δημιουργία ηλεκτρονικών μαθημάτων, ενασχόληση με τη χρήση φορητών Η/Υ στην εκπαιδευτική αίθουσα, συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστουτούτο και συμμετοχή στην ομάδα για την ένταξη του μαθητικού υπολογιστή ( project OLPC ), ενώ είναι ένα από τους δημιουργούς της ομάδας "Μάθησις". Δεσμευόμαστε, λοιπόν, να αναφερθούμε σε περισσότερες πτυχές της δραστηριότητάς του σε επόμενα δημοσιεύματα.

"Είχα την τύχη φέτος κατά το σχολικό έτος 2008-2009 να εργαστώ με διαδραστικό πίνακα εκτός από το εργαστήριο και καθημερινά μέσα στην τάξη μου. Η διαφορά της καθημερινής από την περιστασιακή χρήση είναι τεράστια. Γίνεται μέρος του μαθήματος , μέρος της τάξης και οι μαθητές το αντιμετωπίζουν ως εργαλείο . Μετά τον αρχικό ενθουσιασμό έρχεται η πραγματική χρήση και αξιοποίησή του." μας λέει ο Αβραάμ Τριανταφυλλίδης, δάσκαλος στο 2ο Δημοτικό Καλυβίων Αττικής.

Ε.Ε.: Πως ήρθατε σε επαφή με τους διαδραστικούς πίνακες, ποιες ήταν οι πρώτες σας εντυπώσεις και τι εμπειρία έχετε από τη χρήση τους;

Α.Τ.: Για τη χρήση διαδραστικών πινάκων στην εκπαίδευση, έμαθα για πρώτη φορά πριν από τέσσερα χρόνια σε ένα συνέδριο για τις Νέες Τεχνολογίες. Από την πρώτη στιγμή διαφάνηκε η αξία αυτού του μέσου. Ένας εντυπωσιακός πίνακας που θα άλλαζε τις ισορροπίες μέσα στην τάξη, ήταν οι αρχικές μου σκέψεις. Η πορεία δε με διέψευσε, αντίθετα σχεδόν καθημερινά ανακαλύπτω νέους τρόπους και δρόμους στη χρήση του.

Με προσφορά του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων αγοράστηκε πριν τέσσερα περίπου χρόνια ένας διαδραστικός πίνακας και τοποθετήθηκε στο εργαστήριο Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του Σχολείου μας. Η ηθική και οικονομική συμπαράσταση επίσης του Δήμου Καλυβίων , γονέων του σχολείου , αλλά και απλών δημοτών , επέτρεψαν να δημιουργηθεί ένας χώρος εξοπλισμένος, κατάλληλος για διδασκαλία με σύγχρονα μέσα.

Ο πίνακας σε συνδυασμό με κατάλληλο λογισμικό και εφαρμογές χρησιμοποιείται σχεδόν από το σύνολο των μαθητών του σχολείου.

Ε.Ε.: Ποια πλεονεκτήματα και ποια μειονεκτήματα εντοπίζετε στη χρήση του διαδραστικού πίνακα στη σχολική αίθουσα;

Α.Τ.: Τα πλεονεκτήματα από τη χρήση διαδραστικών πινάκων μέσα σε σχολική αίθουσα είναι πολλά. Όσες περισσότερες δυνατότητες αυτών των πινάκων αξιοποιούνται, τόσο περισσότερα είναι και τα οφέλη.

Παρουσίαση μαθήματος με δραστηριότητες και πολυμεσικό υλικό, εύκολη και γρήγορη οργάνωση πορείας διδασκαλίας, αποθήκευση και διαμοιρασμό των σημειώσεων του δασκάλου σε μαθητές που τυχαίνει να λείπουν, συνεργασία μαθητών πάνω σε διαδραστικές εφαρμογές φτιαγμένες για τις ανάγκες του συγκεκριμένου μαθήματος κάθε φορά, άμεση σχέση με το περιεχόμενο μέσω της αφής και δυνατότητες προβολής περιεχομένου από το διαδίκτυο είναι μερικά από τα πλεονεκτήματα που κάνουν την καθημερινότητα στην τάξη να αλλάζει και τους μαθητές ενεργούς εταίρους στη διαδικασία μάθησης.

Η εισαγωγή του σε μία τάξη δεν επιφέρει αυτόματα και αλλαγές. Απαιτείται αλλαγή στάσης των εκπαιδευτικών, υιοθέτηση μεθόδων που συνάδουν με τις νεότερες θεωρίες μάθησης και επιπλέον χρόνος διαθέσιμος και διάθεση. Εάν η διδασκαλία συνεχίσει να γίνεται παραδοσιακά , αλλά με νέα μέσα ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει τίποτα. Στόχος δεν είναι ο εντυπωσιασμός , αλλά η υιοθέτηση των καλύτερων πρακτικών από διάφορες μεθόδους στα πλαίσια της μικτής μάθησης (blended learning ).

Ε.Ε.: Σε ποιο βαθμό μπορούν, κατά τη γνώμη σας, να χρησιμοποιηθούν οι διαδραστικοί πίνακες στις αίθουσες των ελληνικών Δημόσιων σχολείων; Είναι δυνατή και επιθυμητή η οριστική αντικατάσταση του παραδοσιακού μαυροπίνακα από τους διαδραστικούς;

Α.Τ.: Είχα την τύχη φέτος κατά το σχολικό έτος 2008-2009 να εργαστώ με διαδραστικό πίνακα εκτός από το εργαστήριο και καθημερινά μέσα στην τάξη μου. Η διαφορά της καθημερινής από την περιστασιακή χρήση είναι τεράστια. Γίνεται μέρος του μαθήματος , μέρος της τάξης και οι μαθητές το αντιμετωπίζουν ως εργαλείο . Μετά τον αρχικό ενθουσιασμό έρχεται η πραγματική χρήση και αξιοποίησή του.

Για όσους εργαστούν με διαδραστικούς πίνακες ο μαυροπίνακας πλέον αποτελεί παρελθόν. Τα ενσωματωμένα εργαλεία για τα μαθηματικά, οι χάρτες και το πλήθος εικόνων και δραστηριοτήτων που υποστηρίζουν τα λογισμικά που συνοδεύουν τον πίνακα τον κάνουν απαραίτητο για μια σύγχρονη διδασκαλία. Κάτω από αυτό το πρίσμα θεωρώ ότι είναι αναγκαίο να προχωρήσει η αντικατάσταση των πινάκων στις σχολικές αίθουσες. Αυτό βέβαια αποτελεί απόφαση κεντρική , σχετίζεται με οικονομικά δεδομένα με κονδύλια για την παιδεία γενικότερα και είναι κάτι που θα μπορούσε να εφαρμοστεί σταδιακά. Το δημόσιο πρωτοβάθμιο σχολείο μπορεί να γίνει ανταγωνιστικό εάν αξιοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό του και τις εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας.

"Οι διαδραστικοί πίνακες δεν απαιτούν εξειδικευμένη επιμόρφωση ούτε καν ιδιαίτερες γνώσεις. Αρκετές χιλιάδες δάσκαλοι έχουν επιμορφωθεί εξάλλου τόσο στις βασικές δεξιότητες όσο και στην εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Η στάση του δασκάλου όμως είναι αυτή που θα επιτρέψει την ομαλή εισαγωγή τους στην τάξη."

Ε.Ε.: Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το πιο εντυπωσιακό ή το πιο χρήσιμο χαρακτηριστικό των διαδραστικών πινάκων;

Α.Τ.: Το εντυπωσιακότερο και πιο χρήσιμο χαρακτηριστικό πινάκων αφής είναι το γεγονός ότι βοηθούν και ενθαρρύνουν τους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στη διδακτική πράξη. Αποκτούν ιδιαίτερη σχέση με το περιεχόμενο καθώς αλληλεπιδρούν μαζί του. Σε ένα επόμενο επίπεδο το συνδιαμορφώνουν με το δάσκαλο. Κατά την εφαρμογή μέσα στην τάξη αξιοποιήθηκαν τα καινοτόμα χαρακτηριστικά του διαδραστικού πίνακα που είναι η δυνατότητα συμμετοχής όλης της τάξης και η μαθησιακή διαδικασία που υλοποιείται με την αλληλεπίδραση μαθητή – υπολογιστή -εκπαιδευτικού, όπου οι ρόλοι είναι διακριτοί και “ισοδύναμοι”. Η συνεργατική προσέγγιση, η δημιουργική κινητοποίηση των μαθητών, η αποτελεσματική ανταπόκριση με απαντήσεις που θα δοθούν μέσα από συζήτηση και όχι με τυχαία κλικ πάνω στην οθόνη, η ενεργητική εμπλοκή αποτελούν επίσης χαρακτηριστικά που αξιοποιήθηκαν από τη χρήση του διαδραστικού πίνακα στη διδακτική πράξη.

Το μάθημα που επιτυγχάνεται με το διαδραστικό πίνακα ενεργοποιεί όλη την τάξη, συγκεντρώνει την προσοχή και ενισχύει τη διάδραση με τον εκπαιδευτικό, σε αντίθεση με την εργασία στην οθόνη του υπολογιστή που περιορίζει την παρέμβαση του δασκάλου, εξαλείφει την απομόνωση από τους συμμαθητές, επιτρέπει την αμφίδρομη επικοινωνία και ενθαρρύνει μεγαλύτερη διάδραση μεταξύ τους. Με το διαδραστικό πίνακα ενισχύεται η κοινωνική μάθηση, όπως προσδιορίζεται από τον εποικοδομισμό, όπου η έννοια του κοινωνικού μαθητή ορίζεται από την ενεργή συμμετοχή του, η οποία αποτελεί το κλειδί στη δόμηση της γνώσης. Ο μαθητής επιλέγει και διαμορφώνει τις πληροφορίες, κάνει υποθέσεις, έτσι ώστε να λάβει αποφάσεις και να δομήσει τη γνώση. Με αυτόν τον τρόπο ενθαρρύνεται η προσοχή, η συμμετοχή και η διάδραση των μαθητών και βελτιώνονται οι επιδόσεις τους.

Ε.Ε.: Η χρήση των διαδραστικών πινάκων αρχίζει να αποτελεί αίτημα αρκετών εκπαιδευτικών. Με βάση την εμπειρία σας, οι εκπαιδευτικοί που δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν διαδραστικούς πίνακες ή απαιτείται η επιμόρφωσή τους;

Α.Τ.: Το αν ο διαδραστικός πίνακας ή και οποιοδήποτε άλλο μέσο χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά ή όχι έχει να κάνει με τον ίδιο τον εκπαιδευτικό. Κανένα μέσο δεν είναι αποτελεσματικό εάν ο εκπαιδευτικός που θα το χρησιμοποιήσει δεν “πειστεί” για την προστιθέμενη αξία που έχει σε σχέση με παραδοσιακά μέσα.

Οι διαδραστικοί πίνακες δεν απαιτούν εξειδικευμένη επιμόρφωση ούτε καν ιδιαίτερες γνώσεις. Αρκετές χιλιάδες δάσκαλοι έχουν επιμορφωθεί εξάλλου τόσο στις βασικές δεξιότητες όσο και στην εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Η στάση του δασκάλου όμως είναι αυτή που θα επιτρέψει ή όχι την ομαλή εισαγωγή τους στην τάξη.

Ε.Ε.: Με βάση την εμπειρία σας, τι επίδραση αναμένεται έχει η αξιοποίηση μέσων Πληροφορικής και Επικοινωνιών στη διάθεση και το ενδιαφέρον των μαθητών;

Α.Τ.: Η καλή διάθεση και το ενδιαφέρον των μαθητών για το σχολείο είναι το ζητούμενο και ταυτόχρονα και το στοίχημα του εκπαιδευτικού. Η χρήση τεχνολογίας και συνεργατικών περιβαλλόντων μάθησης μπορούν να ενισχύσουν το ενδιαφέρον των μαθητών , να ενεργοποιήσουν τη θέλησή τους και το σημαντικότερο να προσελκύσουν δημιουργικά τους νέους μαθητές.

Ακόμα οι δεξιότητες που αποκτώνται μαζί με τους μαθησιακούς στόχους που επιτυγχάνονται φέρνουν πιο κοντά τους μαθητές μας στην έννοια του αυριανού πολίτη .