Το on-line σχολείο Mathisis.org

Οι on-line κοινότητες εκπαιδευτικών αποτελούν φαινόμενο των τελευταίων χρόνων. Ωστόσο, αρκετοί άνθρωποι πιστεύουν ότι σε αυτές πρέπει να αναζητηθεί το κλειδί για την ουσιαστική αναμόρφωση της ελληνικής εκπαίδευσης. Οι ομάδες και οι κοινότητες των εκπαιδευτικών που δεν διστάζουν να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να διαδραματίσουν δημιουργικό ρόλο συνιστούν φορείς νέων ιδεών και αλλαγών. Μία τέτοια ομάδα βρίσκεται και πίσω από το mathisis.org, το on-line σχολείο το οποίο στηρίζεται σε μία πλατφόρμα μάθησης ανοιχτού κώδικα και αποτελεί ένα σπάνιο για τα δεδομένα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης εγχείρημα.

Ε.Ε.: Τι ρόλο μπορούν να παίξουν οι on-line κοινότητες εκπαιδευτικών; Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στη χώρα μας;

Α.Τ.: Οι on-line κοινότητες εκπαιδευτικών μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε διαδικασίες όπως η επιμόρφωση , η υποστήριξη διαδικτυακών μαθημάτων, αλλά και χώροι ανταλλαγής απόψεων. Ουσιαστικό και κυρίαρχο ρόλο σε αυτές έχουν τα forum όπου ανταλλάσσονται απόψεις πάνω σε κοινά θέματα που ενδιαφέρουν το σύνολο των εκπαιδευτικών. Όχι μόνο κοινότητες εκπαιδευτικών , αλλά και μαθητών και γονέων μπορούν να αποτελέσουν μέσο και χώρο ουσιαστικής και δημιουργικής έκφρασης γνωμών , απόψεων , εμπειριών.

Αυτό που ενδιαφέρει τους εκπαιδευτικούς είναι η κατανόηση ότι τέτοια εργαλεία μπορούν να φέρουν πλεονεκτήματα που μπορεί να προκύψουν από τη χρήση τέτοιων εργαλείων όπως τα Wikis στη διδασκαλία διαφόρων μαθημάτων όπως η γλώσσα, όσο και οι δυνατότητες που προσφέρουν εργαλεία επικοινωνίας όπως τα Chat και τα Φόρουμ για ανάπτυξη γραπτής και προφορικής έκφρασης των μαθητών και αξιολόγησής τους από τη μεριά των εκπαιδευτικών.

Το mathisis.org περιγράφεται από ορισμένους ως "on-line σχολείο", παρ' ότι κατ' ουσίαν λειτουργεί βοηθητικά. "Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές στο μάθησης υπάρχουν 1028 χρήστες. Από αυτούς οι περισσότεροι είναι μαθητές των τριών τελευταίων χρόνων από τα δημοτικά Καλυβίων και Δασούπολης. Επίσης συνάδελφοι από διάφορες περιοχές της Ελλάδος και του εξωτερικού καθώς και λογαριασμοί γονέων" επισημαίνει ο κος Τριανταφυλλίδης.

Ε.Ε.: Είστε ένας από τους δημιουργούς του www.mathisis.org . Θα μας πείτε μερικά λόγια για τους σκοπούς και την υλοποίηση αυτού του εγχειρήματος;

Α.Τ.: Η χώρος του www.mathisis.org αποτελεί ένα σύστημα διαχείρισης μάθησης βασισμένο σε moodle. Δημιουργήθηκε από ομάδα τριών εκπαιδευτικών (Τριανταφυλλίδης Αβραάμ, Κοφτερός Αλέξανδρος, Σκέλλας Αντώνιος σε συνεργασία την Κρασσά Άννα από το τμήμα βιβλιοθήκης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης του ΠΑΜΑΚ.)

Αν και συστήματα όπως το Moodle, γνωστά και ως «Πλατφόρμες Μάθησης» (Becta, 2005) χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια για επιμόρφωση ενηλίκων, εντούτοις ελάχιστες είναι οι φορές που έχουν χρησιμοποιηθεί για να καλύψουν ανάγκες της δημοτικής εκπαίδευσης σε επίπεδο μαθητή. Πέρα από τα λίγα παραδείγματα αξιοποίησης των πλατφόρμων μάθησης στη δημοτική εκπαίδευση, υπάρχει και η αντίληψη πως «οι Πλατφόρμες Μάθησης ίσως να μην είναι κατάλληλες για τη βαθμίδα αυτή» (Becta, 2003).
Σύμφωνα με τους Link & Joosten (2002), οι Πλατφόρμες Μάθησης είναι ηλεκτρονικά συστήματα τα οποία προσφέρουν αλληλεπίδραση μέσω διαδικτύου μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευομένου, συμπεριλαμβανομένης της εξ αποστάσεως μάθησης. Επίσης, επικρατεί και η άποψη πως οι Πλατφόρμες αυτές μπορούν να ενισχύσουν τις δομές της εκπαίδευσης ώστε να προσφέρουν πιο μαθητοκεντρικές προσεγγίσεις, να ενισχύσουν την αλληλεπίδραση μαθητή και μαθησιακού περιεχομένου και να βοηθήσουν στην εποικοδόμηση της γνώσης.

Το μάθησης έρχεται να καλύψει τέσσερις θεμελιώδεις άξονες της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της προσπάθειας ενσωμάτωσης ΤΠΕ στην εκπαίδευση.

• αξιοποίηση της πλατφόρμας Μάθησης για συνεργασία των μαθητών δύο σχολείων (Καλυβίων και Δασούπολης Κύπρου) εντός και εκτός σχολικού χώρου. Για παράδειγμα να αναφέρω τον τρόπο λειτουργίας σε ένα μάθημα, ώστε να γίνει κατανοητή η χρήση της πλατφόρμας. Οι μαθητές εργάζονταν σε κοινές ώρες σε κοινό μάθημα, το οποίο είχε διαμορφωθεί με τρόπο τέτοιο ώστε να αντικατοπτρίζει τη διαφορετικότητα ανάμεσα στις δύο χώρες. Παράδειγμα αποτελεί το μάθημα για τους πολιτισμικούς θησαυρούς Κύπρου και Ελλάδας που κλάπηκαν επί Τουρκοκρατίας. Το μάθημα ξεκινούσε εντός σχολικού χρόνου, με κοινή επαφή μέσω τηλεδιάσκεψης των δύο τμημάτων ώστε να τεθούν οι κοινοί στόχοι. Μέρος του μαθήματος και των γνωστικών αντικειμένων καλύπτονταν εντός τάξης, ενώ οι μαθητές θα συνέχιζαν την εργασία στο σπίτι. Η αναγκαστική χρήση των Φόρουμ έφερνε τους μαθητές σε επαφή τα απογεύματα ώστε να συζητήσουν διάφορα θέματα που αφορούσαν συγκεκριμένα ερωτήματα (π.χ. συγγραφή κοινής επιστολής προς το Βρετανικό Μουσείο για επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα). H πλατφόρμα Moodle, στην οποία στηρίζεται το Mathisis.org, προσφέρει τα εργαλεία για σύγχρονη και ασύγχρονη επικοινωνία, μιας και στηρίζεται στις θεωρίες του Κοινωνικού Εποικοδομισμού (Dougiamas, 2004).
  
• Συνεργασία απομακρυσμένων σχολείων με ανταλλαγή εμπειριών που είναι μοναδικές σε κάθε χώρα και ανάπτυξη επιχειρηματολογίας.
  
• Εμπλοκή γονιών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Μέσα από τα Φόρουμ, αλλά και μέσα από ειδική σελίδα για γονιούς, επιχειρήθηκε η άμεση εμπλοκή των γονιών ώστε να υπάρξει καλύτερη συνεργασία μεταξύ της οικογένειας και του εκπαιδευτικού. Οι γονείς είχαν την ευκαιρία να εκφράζουν απόψεις, απορίες αλλά και προβληματισμούς για θέματα που αφορούσαν το περιεχόμενο της διδακτέας ύλης, καθώς και άλλα θέματα σχετικά με τη λειτουργία του σχολείου. Για το σχολικό έτος 2008-2009 δημιουργήθηκε ειδικός χώρος για γονείς, με παιδιά στις δύο μεγαλύτερες τάξεις και αναπτύχθηκε μάθημα με θέμα «Παιδί και Διαδίκτυο». Στο μάθημα υπήρξαν 33 συμμετέχοντες με ενεργούς τους 22. Στα φόρουμ συζητήθηκαν θέματα ασφάλειας, παρενόχλησης και άλλα που προέκυπταν από τη συζήτηση.
  
• Επιμόρφωση εκπαιδευτικών. Στόχος ήταν να γίνει μετάδοση των εμπειριών και σε άλλους εκπαιδευτικούς, τόσο μέσα από μαθήματα που σχεδιάστηκαν για διδασκαλία αποκλειστικά μέσω του Mathisis.org, όσο και για υποστήριξη μαθημάτων επιμόρφωσης σε πραγματικές αίθουσες (blended learning). Το Mathisis.org αξιοποιήθηκε για διδασκαλία του μαθήματος Π5 «Επιμόρφωση Επιμορφωτών στην εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδασκαλία», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, καθώς και για επιμόρφωση εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Ελλάδας με θέμα « Εναλλακτικοί τρόποι αξιολόγησης μαθητή μέσα από τα νέα αναλυτικά προγράμματα σπουδών». Στο παραπάνω πρόγραμμα συμμετείχαν 36 εκπαιδευτικοί της Ε΄ περιφέρειας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Ανατ. Αττικής.
  

Ε.Ε.: Η άδεια πρόσβασης στο εκπαιδευτικό υλικό www.mathisis .org είναι η Creative Commons. Τι σημαίνει αυτό και για πιο λόγο την επιλέξατε;

Α.Τ.: Η άδεια Creative Commons που κάτω από αυτή δημιουργείται το υλικό του μάθησης έχει κάποια επίπεδα ανάλογα με το τι θέλει ο δημιουργός του υλικού να είναι ελεύθερο και τι να υπόκειται κάτω από ορισμένους περιορισμούς. Στο μάθησης είναι ελεύθερη η διανομή και παρουσίαση στο κοινό , δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση, και με δέσμευση να χρησιμοποιείται για τους σκοπούς που δημιουργήθηκε. Επίσης μία σειρά από κάποιες ακόμη λεπτομέρειες μας έκαναν να επιλέξουμε τον συγκεκριμένο τρόπο δημιουργίας του υλικού.

Πιστεύουμε ότι η ανάπτυξη περιεχομένου κάτω από άδειες όπως η C.C αποτελούν παραδείγματα με τα οποία μπορεί να αναπτύσσεται και να διαμοιράζεται εκπαιδευτικό περιεχόμενο.

Ε.Ε.: Πόσο σημαντική είναι για την εκπαίδευση η ελευθερία στη διάδοση και τη διάθεση της γνώσης και της επικοινωνίας;

Α.Τ.: Ακρογωνιαίος λίθος ενός εκπαιδευτικού συστήματος είναι η ελευθερία στη διάδοση ιδεών και η δυνατότητα πρόσβασης στη γνώση. Για να πραγματοποιηθεί αυτό θα πρέπει το εκπαιδευτικό σύστημα να γίνει λιγότερο εσωστρεφές να δοθεί η δυνατότητα εμπλουτισμού του περιεχομένου των σχολικών εγχειριδίων μέσα από τη συμμετοχή σε ομάδες κάτω από το πρότυπο wiki και να υιοθετηθούν ανοικτά πρότυπα στην ανάπτυξη και διακίνηση εκπαιδευτικού υλικού.

Ε.Ε.: Πόσοι άνθρωποι, περίπου, χρησιμοποιούν το www.mathisis.org και με ποιο τρόπο, συνήθως;

Α.Τ.: Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές στο μάθησης υπάρχουν 1028 χρήστες. Από αυτούς οι περισσότεροι είναι μαθητές των τριών τελευταίων χρόνων από τα δημοτικά Καλυβίων και Δασούπολης. Επίσης συνάδελφοι από διάφορες περιοχές της Ελλάδος και του εξωτερικού καθώς και λογαριασμοί γονέων.

Ε.Ε.: Μία σεβαστή μερίδα εκπαιδευτικών εκφράζει ανησυχίες και αντιρρήσεις όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης με ψηφιακά μέσα. Αρκετοί, επίσης, θεωρούν μη ρεαλιστικές τις λύσεις που δεν περιλαμβάνουν λογισμικό των μεγάλων εταιριών του χώρου. Έχετε συναντήσει πολλές φορές τέτοια φαινόμενα τεχνοφοβίας; Πως τα αντιμετωπίζετε;

Α.Τ.: Η τεχνοφοβία είναι ένα φαινόμενο που δεν εμφανίζεται μόνο στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Συνεχείς επιμορφώσεις ανά τακτά διαστήματα με τη μέθοδο εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, ενδοσχολικές επιμορφώσεις και ανάπτυξη ομάδων με σύμβουλο Νέων Τεχνολογιών ανά διεύθυνση πρωτοβάθμιας με ρόλο την ενσωμάτωση των ΤΠΕ, είναι κάποια από αυτά που θα κάμψουν τις ανησυχίες συναδέλφων.

Επιπρόσθετα αναγνωρίζεται η ανάγκη για δημιουργία εργαστηρίων ανά περιφέρεια όπου θα γίνεται χρήση , εγκατάσταση, επίδειξη εκπαιδευτικού λογισμικού τόσο από το χώρο του ελεύθερου όσο και εμπορικά. Το ελεύθερο λογισμικό είναι απαραίτητο να μπει στην εκπαίδευση για έναν ουσιαστικό λόγο που αφορά την απεξάρτηση από μεγάλες εταιρείες παραγωγής και διανομής software. Υπάρχει πλέον ένας πραγματικά τεράστιος κατάλογος εκπαιδευτικών προγραμμάτων από το χώρο του ΕΛ/ΛΑΚ και πολλοί συνάδελφοι συνεισφέρουν οικειοθελώς στην ανάπτυξη και μετάφραση πολύ αξιόλογων εφαρμογών.

Ε.Ε.: Κατά την εκτίμησή σας, σε ποιο βαθμό αξιοποιούνται οι σύγχρονες τεχνολογίες στη χώρα μας; Τι βήματα έχουν γίνει και τι να περιμένουμε στο μέλλον;

Α.Τ.: Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετά βήματα που φέρνουν όλο και πιο κοντά την αλλαγή στις σχολικές αίθουσες. Επιμορφώσεις εκπαιδευτικών, παραγωγή λογισμικών, πρόθεση για δημιουργία αναλυτικών προγραμμάτων εκ μέρους του ΠΙ που θα επιτρέπει την ένταξη των Νέων Τεχνολογιών είναι μερικά από τα θετικά μηνύματα. ¨Όμως η θετική στάση και η διάθεση για αλλαγή δεν μπορούν να έρθουν εύκολα και από κανένα πρόγραμμα παρέμβασης.

Είναι απαραίτητο να βοηθηθούν οι εκπαιδευτικοί στο έργο τους , ώστε να συνεχίσουν να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό στην εκπαίδευση των νέων παιδιών.