Η Βασιλική Νιάρου για τους Διαδραστικούς Πίνακες

Γνωρίζαμε τη Βασιλική Νιάρου από την εργασία που επιμελήθηκε μαζί μετην Ευφροσύνη Γρουσουζάκου και παρουσίασε στο 4o εκπαιδευτικό συνέδριο της Σύρου (η πλήρης εργασία εδώ). Η κα Νιάρου εργάζεται ως εκπαιδευτικός πληροφορικής στη Β' βάθμια εκπαίδευση. Από αυτή τη θέση έχει συμετάσχει σε διάφορα προγράμματα και ευρωπαϊκές δράσεις (π.χ. Πρέσβης Δράσης Ηλεκτρονικής Αδελφοποίησης – eTwinning) και στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις ΤΠΕ, ενώ συνεργάζεται με την εκπαιδευτική πύλη του Υπ.Ε.Π.Θ. Η πολύπλευρη δραστηριότητά της καθιστά τις απόψεις και τις οπτικές της ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες.

Η Βασιλική Νιάρου παρουσιάζει την εργασία της σχετικά με τους διαδραστικούς πίνακες, στο 4ο συνέδριο εκπαιδευτικών της Σύρου. "Tο 2007 και μετά από παρότρυνση του τότε προϊσταμένου της Εκπαιδευτικής Πύλης του Υπουργείου Παιδείας κ. Άρη Λούβρη, αποφασίσαμε με τη συνάδελφό μου Έφη Γρουσουζάκου με την οποία δουλεύαμε τότε μαζί στην Εκπαιδευτική Πύλη, να ασχοληθούμε πιο εντατικά με το αντικείμενο των Διαδραστικών Πινάκων και να παρουσιάσουμε το αποτέλεσμα της έρευνάς μας στο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών της Σύρου".

Ε.Ε.: Έχετε συμμετάσχει σε εκδηλώσεις και συνέδρια που αφορούσαν την αξιοποίηση των τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Ποια είναι αυτά τα συνέδρια και τι, περίπου, παρουσιάσατε εσείς εκεί;

Β.Ν.: Από την πρώτη κιόλας χρονιά του διορισμού μου άρχισα να συμμετέχω σε Συνέδρια σχετικά με την εκπαίδευση, αρχικά με απλές συμμετοχές και πολύ σύντομα με εισηγήσεις ξεκινώντας από το Μάιο του 2003 στο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις Τ.Π.Ε. που πραγματοποιείται στη Σύρο κάθε 2 χρόνια. Ακολούθησαν εισηγήσεις σε αντίστοιχα συνέδρια στην Κόρινθο, τα Χανιά, την Αθήνα, τον Πειραιά, τη Ρόδο και το Βόλο, καθώς και στη Σύρο το 2005 και το 2007. Οι εισηγήσεις είχαν θέματα όπως το Εκπαιδευτικό Λογισμικό, Συγκεκριμένες Εκπαιδευτικές Προτάσεις, την υλοποίηση προγραμμάτων στα σχολεία όπως Τεχνομάθεια, Ηλεκτρονικές Αδελφοποιήσεις, Πολιτιστικά Προγράμματα, την εφαρμογή της Μεθόδου Σχεδίων Εργασίας στη σχολική τάξη, το Σχολείο του Μέλλοντος, τους Διαδραστικούς Πίνακες και ένας κοινός παρονομαστής σε όλα αυτά τα θέματα ήταν η χρήση των Νέων Τεχνολογιών σαν ένα μέσο για τη βελτίωση της μαθησιακής διαδικασίας και την προαγωγή της συνεργατικής και διερευνητικής μάθησης.


Επίσης συμμετείχα σε πολλά workshops της Πανελλήνιας Ένωσης Καθηγητών Πληροφορικής (ΠΕΚΑΠ) και οργάνωσα η ίδια αρκετά workshopsγια την παρουσίαση της Δράσης Ηλεκτρονικής Αδελφοποίησης – eTwinning, μιας Δράσης που βασίζεται εξολοκλήρου στη χρήση Νέων Τεχνολογιών.

Ε.Ε.:Πως ήρθατε σε επαφή με τους διαδραστικούς πίνακες, ποιες ήταν οι πρώτες σας εντυπώσεις και τι εμπειρία έχετε από τη χρήση τους;

Β.Ν.:Η πρώτη μου επαφή με τους Διαδραστικούς Πίνακες έγινε μέσα από τη Δράση Ηλεκτρονικής Αδελφοποίησης – eTwinning καθώς ένας τέτοιος Διαδραστικός Πίνακας αποτελούσε Βραβείο στους Πανελλήνιους Διαγωνισμούς Προγραμμάτων Ηλεκτρονικής Αδελφοποίησης που διεξάγονται κάθε χρόνο υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας. Από την πρώτη στιγμή βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον αυτό το νέο εργαλείο και άρχισα μία μικρή έρευνα σχετικά με τη χρήση του στο εξωτερικό και τι αποτελέσματα είχε δώσει μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Ε.Ε.:Στο 4ο συνέδριο της Σύρου (το 2007) παρουσιάσατε τους «διαδραστικούς πίνακες στην εκπαίδευση». Πως έγινε αυτό; Θα μας πείτε την ιστορία;

Β.Ν.: Το 2007 και μετά από παρότρυνση του τότε προϊσταμένου της Εκπαιδευτικής Πύλης του Υπουργείου Παιδείας κ. Άρη Λούβρη, αποφασίσαμε με τη συνάδελφό μου Έφη Γρουσουζάκου με την οποία δουλεύαμε τότε μαζί στην Εκπαιδευτική Πύλη, να ασχοληθούμε πιο εντατικά με το αντικείμενο των Διαδραστικών Πινάκων και να παρουσιάσουμε το αποτέλεσμα της έρευνάς μας στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις Τ.Π.Ε. στη Σύρο, με στόχο την ενημέρωση της εκπαιδευτικής κοινότητας για την ύπαρξη και αξιοποίηση αυτού του σημαντικού εργαλείου μέσα στην τάξη.

Ε.Ε.:Ποια ήταν η ουσία της εισήγησής σας σχετικά με τους διαδραστικούς πίνακες; Πως την εξέλαβαν όσοι την παρακολούθησαν στο συνέδριο και τι αντίκτυπο είχε στη συνέχεια;

Β.Ν.: Ας πούμε αρχικά λίγα πράγματα για το Διαδραστικό πίνακα σαν συσκευή. Ο διαδραστικός πίνακας είναι μια οθόνη ευαίσθητη στην αφή, που δουλεύει σε συνεργασία με έναν υπολογιστή και έναν βιντεοπροβολέα, παρουσιάζοντας την πληροφορία που εμφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή. Μοιάζει πολύ με τον παραδοσιακό μαυροπίνακα και χρησιμοποιείται ανάλογα. Ο υπολογιστής που συνδέεται στο διαδραστικό πίνακα, ελέγχεται με το άγγιγμα απευθείας ή με ειδική πένα. Οι εντολές μεταδίδονται στον υπολογιστή αντί να χρησιμοποιείται ποντίκι. Οι περισσότεροι διαδραστικοί πίνακες, συνδέονται απλά σε μία θύρα USB του υπολογιστή ή ακόμα και με ασύρματη τεχνολογία Bluetooth. Αρκετοί χρειάζονται έναν LCD προβολέα για την προβολή της οθόνης του υπολογιστή στην οθόνη τους, αλλά κάποια μοντέλα έχουν ενσωματωμένο προβολέα πίσω από την οθόνη. Οι διαδραστικοί πίνακες αποτελούν έναν πολύ αποτελεσματικό τρόπο διάδρασης με ψηφιακό υλικό και πολυμέσα σε ένα περιβάλλον εκπαίδευσης με πολλά άτομα. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες στον διαδραστικό πίνακα περιλαμβάνουν διαμόρφωση κειμένου και εικόνων, δημιουργία, εκτύπωση και αποθήκευση σημειώσεων για διαμοιρασμό στους μαθητές, έντυπα ή ηλεκτρονικά σε κοινό αποθηκευτικό χώρο στον υπολογιστή ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Δίνεται η δυνατότητα προβολής ιστοσελίδων και βίντεο από το Διαδίκτυο, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα για Προβολές και Προγράμματα καθώς ο διαδραστικός πίνακας είναι ιδανικός για επίδειξη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παράδειγμα για να δείξει στους μαθητές πως θα χρησιμοποιήσουν μια εφαρμογή - επίδειξη ενός εκπαιδευτικού λογισμικού, για να παρουσιαστεί η δουλειά ενός μαθητή σε όλη την τάξη, να δείξει βίντεο που εξηγούν δύσκολες έννοιες, για να βοηθήσει οπτικούς μαθητές ή μαθητές με ειδικές ανάγκες, για να δημιουργήσει σημειώσεις, σχήματα, χάρτες και να τα αποθηκεύσει για μελλοντική χρήση. Η ενσωμάτωση της τεχνολογίας του διαδραστικού πίνακα στη σχολική τάξη, αποτελεί μια συναρπαστική εξέλιξη – πρόκληση για τις υποθέσεις που κάναμε μέχρι τώρα για το ρόλο της τεχνολογίας στη μάθηση. Η συγκεκριμένη τεχνολογία δίνει έμφαση στις στρατηγικές μάθησης που αφορούν στο Μάθημα για Όλη την Τάξη και αποτελεί ένα πολύ δυνατό εργαλείο που προσφέρει προστιθέμενη αξία στις μεθόδους επίδειξης και μοντελοποίησης, βελτιώνει την ποιότητα της αλληλεπίδρασης και αξιολόγησης από τον καθηγητή μέσα από την προαγωγή αποτελεσματικών ερωτήσεων, ισορροπεί τη δημιουργία πηγών από τον εκπαιδευτικό για το μάθημά του, με το σχεδιασμό του μαθήματος, ενώ παράλληλα αυξάνει το ρυθμό και το βάθος της μάθησης. Τέλος, καθώς θυμίζει πολύ τον παραδοσιακό μαυροπίνακα, δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας ακόμα και στους τεχνοφοβικούς καθηγητές, προκειμένου να τον χρησιμοποιήσουν στο μάθημά τους.


Η ανταπόκριση του κοινού σε αυτή την περιγραφή, ήταν μεγάλη. Πολλοί συνάδελφοι ρώτησαν με μεγάλο ενδιαφέρον για λεπτομέρειες πάνω στη χρήση του εργαλείου, για το κόστος του, για το που μπορούν να το δουν από κοντά, ποιες εφαρμογές μπορούν να βρουν για την ειδικότητά τους, κ.λ.π. Ήταν ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι ανάμεσα στο κοινό βρισκόταν και η καλή συνάδελφος Μαίρη Φρέντζου, καθηγήτρια Αγγλικών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση που με χαρά μοιράστηκε την εμπειρία της από τη χρήση Διαδραστικού Πίνακα στο μάθημα της ξένης γλώσσας σε δημοτικό σχολείο.

Ε.Ε.:Εργάζεσθε ως εκπαιδευτικός πληροφορικής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σε ποιο βαθμό μπορούν, κατά τη γνώμη σας, να χρησιμοποιηθούν οι διαδραστικοί πίνακες στις αίθουσες των ελληνικών Γυμνασίων και Λυκείων; Είναι δυνατή η οριστική αντικατάσταση του παραδοσιακού μαυροπίνακα από τους διαδραστικούς;

Β.Ν.: Ο Διαδραστικός Πίνακας είναι δυνατόν να ενσωματωθεί σε όλες τις βαθμίδες τις εκπαίδευσης. Τόσο στην Πρωτοβάθμια όσο και στη Δευτεροβάθμια, άρα λοιπόν και σε Γυμνάσια και Λύκεια. Το ιδανικό θα ήταν κάθε τάξη να έχει το δικό της Διαδραστικό Πίνακα μαζί με το υπόλοιπο εποπτικό υλικό που χρησιμοποιούσαν μέχρι τώρα οι εκπαιδευτικοί για το μάθημά τους π.χ. χάρτες, κ.λ.π. Το θέμα είναι να μην αντιμετωπιστεί ο Διαδραστικός Πίνακας απλά σαν ένα νέο και «εφετζίδικο» εργαλείο που ήρθε να αντικαταστήσει τον παραδοσιακό μαυροπίνακα αλλά σαν μια σύγχρονη τεχνολογία που ήρθε για να βοηθήσει μαθητή και εκπαιδευτικό. Στην πρώτη περίπτωση σύντομα θα απαξιωθεί μιας και οι μαθητές μας έχουν κυριολεκτικά γεννηθεί μέσα στην τεχνολογία και ο εντυπωσιασμός που τους προκαλεί κάτι καινούριο σύντομα υποχωρεί μπροστά στο επόμενο «gadget» που θα συναντήσουν. Στη δεύτερη περίπτωση θα μπορούσε σταδιακά ακόμα και να αντικαταστήσει τον παραδοσιακό μαυροπίνακα με κάτι πιο εύχρηστο και πρακτικό σε όλα τα επίπεδα.


Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε το κόστος εγκατάστασης σε κάθε τάξη αλλά οι Σχολικές Επιτροπές θα μπορούσαν σαν ένα πρώτο βήμα να εγκρίνουν κονδύλια για την αγορά ενός Πίνακα και να τον εγκαταστήσουν σε κάποια αίθουσα με υποδομή σύνδεσης στο Διαδίκτυο ή σε κάποιο εργαστήριο του Σχολείου. Τη στιγμή που πολλά Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια ή ακόμα και φροντιστήρια Ξένων Γλωσσών (που ήταν και από τους πρώτους οργανισμούς που κατανόησαν τα οφέλη της χρήσης Διαδραστικών Πινάκων) χρησιμοποιούν εδώ και μία διετία τουλάχιστον το Διαδραστικό Πίνακα, νομίζω ότι είναι καιρός να ακολουθήσει δυναμικά και η Δημόσια Εκπαίδευση.

"Να μην αντιμετωπιστεί ο Διαδραστικός Πίνακας απλά σαν ένα νέο και «εφετζίδικο» εργαλείο που ήρθε να αντικαταστήσει τον παραδοσιακό μαυροπίνακα αλλά σαν μια σύγχρονη τεχνολογία που ήρθε για να βοηθήσει μαθητή και εκπαιδευτικό" προτείνει η Βασιλική Νιάρου.

Ε.Ε.:Η χρήση των διαδραστικών πινάκων αρχίζει να αποτελεί αίτημα αρκετών εκπαιδευτικών. Με βάση την εμπειρία σας, οι εκπαιδευτικοί που δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν διαδραστικούς πίνακες ή απαιτείται η επιμόρφωσή τους;

Β.Ν.: Όπως και για κάθε τι καινούριο, έτσι και για τους Διαδραστικούς Πίνακες, η εκπαιδευτική κοινότητα θα πρέπει να επιμορφωθεί κατάλληλα. Όχι τόσο στη ίδια τη χρήση – αφού οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί έχουν ήδη επιμορφωθεί στις Νέες Τεχνολογίες και κάποιες ειδικότητες μάλιστα συνεχίζουν με επιμόρφωση 2ου επιπέδου, όσο στο σχεδιασμό και ανάπτυξη δραστηριοτήτων που θα αξιοποιούν το νέο εργαλείο και θα βοηθήσουν τον εκπαιδευτικό να το χρησιμοποιήσει σωστά και χωρίς φόβο.

Ε.Ε.:Αν συγκρίνουμε το διαδραστικό πίνακα με την εγκατάσταση υπολογιστών σε κάθε θρανίο (όπως σε ένα εργαστήριο πληροφορικής) ή παροχή φορητού Η/Υ ανά μαθητή, ποια μέθοδος είναι προτιμότερη και γιατί;

Β.Ν.: Ο Διαδραστικός Πίνακας όπως έχει αναφερθεί και πιο πάνω, έχει σαν βασικό χαρακτηριστικό την προαγωγή της συνεργατικής και διερευνητικής μάθησης. Ο μαθητής βγαίνει από την απομόνωση του θρανίου και του προσωπικού τετραδίου και κινείται με μεγαλύτερο θάρρος στο χώρο και στην ομάδα. Αν ο προσωπικός υπολογιστής πάρει απλά τη θέση του τετραδίου και ο μαθητής συνεχίσει να δουλεύει μόνος, δεν θα έχουμε να προσφέρουμε κάτι νέο ούτε στο μαθητή, ούτε στη διδακτική προσέγγιση του εκπαιδευτικού. Βέβαια η χρήση ατομικού υπολογιστή για κάθε μαθητή, θα μπορούσε με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού και καθοδήγησης από τον εκπαιδευτικό, να προάγει τη μάθηση με το ρυθμό που έχει ανάγκη ο μαθητής και να χρησιμοποιηθεί ποικιλοτρόπως, διευκολύνοντας τη μελέτη π.χ. του μαθητή στο σπίτι, χρησιμοποιώντας πολλαπλές ψηφιακές πηγές, κ.λ.π. αλλά για να είμαστε ρεαλιστές, το οικονομικό μέρος ενός τέτοιου εγχειρήματος θα ήταν πολύ μεγάλο. Οπότε μέχρι τη στιγμή που θα μπορούμε να προσφέρουμε σε κάθε μαθητή ένα προσωπικό υπολογιστή, ο Διαδραστικός Πίνακας θα μπορούσε να αποτελέσει μια πρακτική και οικονομική λύση σε μία ή περισσότερες αίθουσες ενός σχολείου, πράγμα που θα καθιστούσε πιο εύκολη και την εγκατάσταση και συντήρηση των υποδομών.

Ε.Ε.:Τι επίδραση αναμένεται να έχει η αξιοποίηση μέσων Πληροφορικής και Επικοινωνιών στη διάθεση και το ενδιαφέρον των μαθητών;

Β.Ν.: Η εξοικείωση των μαθητών μας με την τεχνολογία, σε σημείο ορισμένες φορές μάλιστα να μας προσπερνούν με την ενημέρωση που έχουν, αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση όταν μιλάμε για εισαγωγή των Νέων Τεχνολογιών στη μαθησιακή διαδικασία. Όσον αφορά σους Διαδραστικούς Πίνακες, σίγουρα είναι ένα εργαλείο πρωτόγνωρο για τους μαθητές που σίγουρα όμως πολύ σύντομα θα εξοικειωθούν με τη χρήση του και αν δεν είναι σε θέση να τους γοητεύσει το «περιεχόμενο», πολύ γρήγορα θα πάψουν να ασχολούνται και με το «περιτύλιγμα». Το παν στη χρήση των νέων τεχνολογιών είναι ο σωστός σχεδιασμός και η δημιουργία περιβαλλόντων που θα χρησιμοποιηθούν και δραστηριοτήτων που θα πραγματοποιηθούν για να προάγουν από τη μια τη γνώση και τις δεξιότητες στις οποίες στοχεύει το κάθε μάθημα και από την άλλη στην απόκτηση «μεταγνώσης» και «μεταδεξιοτήτων» στους μαθητές για να συνεχίσουν τη διαδικασία της μάθησης σε ένα επίπεδο «δια βίου μάθησης» που αναμένεται να βασιστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό στις Νέες Τεχνολογίες. Ακόμα και αν η διάθεση του κάθε μαθητή γίνει πιο θετική και το ενδιαφέρον του αυξηθεί με τη χρήση μέσων Πληροφορικής και Επικοινωνιών, αυτό θα είναι μόνο μία πρώτη μάχη. Και η μάχη αυτή θα επαναλαμβάνεται κάθε φορά που ο μαθητής θα μπαίνει στη τάξη. Δεν αρκεί να διαθέτουμε εργαλεία. Πρέπει να τα χρησιμοποιούμε με το πιο κατάλληλο και εποικοδομητικό τρόπο. Και σε αυτή την καθημερινή μάχη έχουμε και έναν εχθρό εκ των έσω: τη τάση των μαθητών να απαξιώνουν ότι δεν είναι «τελευταίας τεχνολογίας» μένοντας στο «περιτύλιγμα» και αδιαφορώντας για το «περιεχόμενο». Εδώ πιστεύω ότι έχουμε όλοι μία ευθύνη και θα πρέπει να πειστούμε και εμείς οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί ότι τα τελειότερα και πιο σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία, δεν αρκούν από μόνα τους για να κάνουμε το μάθημά μας πιο ενδιαφέρον και εποικοδομητικό για τους μαθητές μας. Ακόμα και ένα απλό παιχνίδι ρόλων στο προαύλιο του σχολείου μπορεί να αποδειχτεί πολύ πιο χρήσιμο από την πιο σύνθετη προσομοίωση που θα απαιτούσε ένα ακριβό υπολογιστή για να τρέξει.

Ε.Ε.:Εκτός από τους διαδραστικούς πίνακες, ποια άλλα είδη εξοπλισμού μπορούν να εκσυγχρονίσουν τη σχολική τάξη; Τι θα προτείνατε για το σχεδιασμό της τάξης του μέλλοντος;

Β.Ν.: Οι τελευταίες εξελίξεις στο χώρο των τεχνολογιών στην υπηρεσία του σχολείου μας οδηγούν στη χρήση τους Διαδραστικού Πίνακα σε συνδυασμό με τη χρήση σε ατομικό επίπεδο ενός Έξυπνου Θρανίου για κάθε μαθητή. Το Έξυπνο θρανίο, με τη μορφή μια τεράστιας οθόνης αφής στην επιφάνειά του, βοηθά το μαθητή μέσα από κατάλληλα λογισμικά και δραστηριότητες, να συντονίζει κάθε ατομική εργασία του και ταυτόχρονα να συμμετέχει σε ομαδικές εργασίες με τη βοήθεια του Διαδραστικού Πίνακα. Μάλλον όμως θα περάσουν κάποια χρόνια πριν δούμε αυτό το μοντέλο σε κάθε Ελληνικό Σχολείο και μέχρι τότε θα πρέπει να αρκεστούμε σε αυτά που υπάρχουν σε κάθε σχολείο λίγο πολύ. Ξεκινώντας από το πιο απλό, ένα φορητό υπολογιστή και ένα βιντεοπροβολέα, περνώντας σε ένα Διαδραστικό Πίνακα σε κάθε τάξη, σε ένα τουλάχιστον πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο σε κάθε σχολείο, ανοιχτό για όλα τα μαθήματα και καταλήγοντας σε ένα υπολογιστή για κάθε παιδί και ευρυζωνική σύνδεση για όλα τα σχολεία. Και ας μην ξεχνάμε, λιγότερη σημασία έχει αυτό που διαθέτουμε και περισσότερη το πώς το χρησιμοποιούμε...

Ε.Ε.:Υπάρχουν διάφορα είδη λογισμικού που μπορούν να αξιοποιηθούν στην εκπαίδευση (υπερμεσικές εφαρμογές, εργαλεία e-learning, συστήματα αυτό-αξιολόγησης, εργαλεία παρουσίασης και υποστήριξης του μαθήματος, κ.α.). Υπάρχουν διαθέσιμοι τίτλοι στην ελληνική αγορά; Χρησιμοποιείτε εσείς ή κάποιοι συνάδελφοί σας κάποιους από αυτούς;

Β.Ν.: Τα τελευταία 10 χρόνια έχει γίνει μία πολύ μεγάλη προσπάθεια για την ανάπτυξη εκπαιδευτικού λογισμικού ή και τον εξελληνισμό ξέρων πιστοποιημένων εκπαιδευτικών πακέτων. Δεν θα σταθώ στην πληθώρα τίτλων που παράγουν οι διάφορες εταιρίες παραγωγής λογισμικού αλλά στα πιστοποιημένα από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο εκπαιδευτικά λογισμικά στα οποία έχουν πρόσβαση όλοι οι εκπαιδευτικοί και όλες οι σχολικές μονάδες της χώρας μέσα από την ιστοσελίδα της Εκπαιδευτικής Πύλης που τα φιλοξενεί http://www.e-yliko.gr/resource/supportmaterial/suppSoft.aspx..Στην ενότητα Προϊόντα Εκπαιδευτικού Λογισμικού (Υπ.Ε.Π.Θ./Π.Ι./Ε.Α.Ι.Τ.Υ.) μπορεί να βρει κανείς το εκπαιδευτικό λογισμικό που έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια των έργων ΟΔΥΣΣΕΙΑ και ΠΛΕΙΑΔΕΣ. Το λογισμικό αυτό περιλαμβάνει εργαλεία μοντελοποίησης, ανοιχτά περιβάλλοντα πειραματισμού και διερευνητικής μάθησης, εικονικά εργαστήρια, διαδραστικά περιβάλλοντα προσομοίωσης κ.α. Κάποιοι πολύ γνωστοί τίτλοι είναι το CENTENIA, το Δ.Ε.Λ.Υ.Σ, το Interactive Physics, το Cabri, το Ανακαλύπτω τις μηχανές, το Geometer's SKETCHPAD και πολλά άλλα. Το λογισμικό καλύπτει τα περισσότερα από τα μαθήματα που διδάσκονται στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και αυτή τη στιγμή περιλαμβάνει γύρω στους 50 τίτλους. Επίσης η ενότητα Εκπαιδευτικά Πακέτα (Υπ.Ε.Π.Θ/Ε.Α.Ι.Τ.Υ) περιλαμβάνει γύρω στους 35 τίτλους εκπαιδευτικών πακέτων που έχει προμηθευτεί το Υπ.Ε.Π.Θ από διάφορους ανάδοχους στο πλαίσιο της ενότητας ΝΗΡΗΙΔΕΣ του έργου ΠΛΕΙΑΔΕΣ. Στα πακέτα αυτά βρίσκουμε διάφορα εκπαιδευτικά σενάρια για εκπαιδευτικές δραστηριότητες που έχουν αναπτυχθεί με τα εργαλεία-λογισμικά της προηγούμενης ενότητας και ακολουθούν τις σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίες που οδηγούν τους μαθητές στη γνώση μέσω της διερεύνησης και του πειραματισμού συνεργαζόμενοι σε ομάδες με τον δάσκαλο οδηγό σε αυτήν την διαδικασία. Τέτοια Εκπαιδευτικά πακέτα είναι: το Ταξίδι σ’ ένα δίκτυο, το Αλγοριθμική και Προγραμματισμός, το Επεξεργασία Ιστορικών Πηγών, Πλανήτης Γη Β΄ και πολλά άλλα.


Στο σχολείο μου βρίσκονται ήδη κάποια από αυτά τα Λογισμικά (Δ.Ε.Λ.Υ.Σ, Interactive Physics, Geometer's SKETCHPAD) και με χαρά διαπιστώνω ότι οι συνάδελφοί μου έχουν αρχίσει να τα χρησιμοποιούν, όπως και εγώ η ίδια άλλωστε (κυρίως το Δ.Ε.Λ.Υ.Σ. και το Λογισμικό Δικτύων που αντιστοιχούν στα μαθήματα Πληροφορικής). Οι μαθητές ενθουσιάζονται με τη χρήση των Λογισμικών αυτών. Το μάθημα ανανεώνεται αισθητά και τα παιδιά δείχνουν πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον, ειδικά στα «δύσκολα» και «απαιτητικά» μαθήματα όπως είναι η Φυσική και τα Μαθηματικά. Βέβαια πρακτικά αντιμετωπίζουμε δυσκολίες αφού δύσκολα θα βρούμε διαθέσιμες ώρες στο εργαστήριο για να δουλέψουν εκεί οι μαθητές. Η συνήθης λύση είναι σε μία μικρή αίθουσα με βιντεοπροβολέα, συνδυασμένο με ένα φορητό υπολογιστή. Αυτό στην πράξη σημαίνει μετακίνηση των μαθητών και ενίοτε αναστάτωση του καθημερινού προγράμματος του σχολείου.

Ε.Ε.:Ποια πλεονεκτήματα και ποια μειονεκτήματα εντοπίζετε στη χρήση του διαδραστικού πίνακα στη σχολική αίθουσα;

Β.Ν.: Σε αυτά τα πρακτικά προβλήματα που ανέφερα πιο πάνω (ελεύθερος χώρος, μετακίνηση μαθητών από τη μία αίθουσα στην άλλη, κ.λ.π.), θα μπορούσε να δώσει λύση η ύπαρξη ενός διαδραστικού πίνακα σε κάθε τάξη ή έστω σε λίγους αλλά καλά εξοπλισμένους χώρους του σχολείου. Αν αυτό συνδυαστεί με την κατάλληλη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που θα χρησιμοποιήσουν το διαδραστικό πίνακα, τότε πιστεύω ότι μόνο πλεονεκτήματα μπορούμε να έχουμε από την χρήση του.


Πιο συγκεκριμένα, οι διαδραστικοί πίνακες παρουσιάζουν κάθε εκπαιδευτική πηγή με ένα ιδιαίτερα ελκυστικό τρόπο και κάνουν την εκπαίδευση πιο διασκεδαστική, τόσο για τους εκπαιδευόμενους όσο και για τους εκπαιδευτές, με χρήση περισσότερων και μεγαλύτερης ποικιλίας μέσων εκπαίδευσης. Επίσης, είναι κατάλληλοι για τις ανάγκες μικρών και μεγάλων σε πλήθος τάξεων. Μαθητές με ειδικές ανάγκες ειδικότερα, μπορούν να επωφεληθούν από την παρουσίαση πολυμεσικού περιεχομένου στη μεγάλη οθόνη, καθώς τους βοηθά και στην επεξεργασία της πληροφορίας και την προσαρμογή τους στην τάξη. Παράλληλα ενθαρρύνουν την κριτική σκέψη. Οι διαδραστικοί πίνακες μπορούν να επηρεάσουν τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες με διάφορους τρόπους, όπως με το να κρατούν αμείωτη την προσοχή των μαθητών στο μάθημα, να τους δίνουν κίνητρα και να προωθούν τον ενθουσιασμό για μάθηση, ενώ ταυτόχρονα να τους δίνουν και περισσότερες ευκαιρίες για συμμετοχή, συνεργασία και ανάπτυξη προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων. Οι διαδραστικοί πίνακες υποστηρίζουν και χρησιμοποιούνται σε πολλά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που αφορούν μαθητές με προβλήματα ακοής και όρασης ενώ δεν είναι αναγκαία η χρήση πληκτρολογίου, πράγμα που διευκολύνει την πρόσβαση ειδικότερα για παιδιά και άτομα με ειδικές ανάγκες. Τέλος, εκτός των θετικών επιδράσεων στην εκπαίδευση, η σχεδίαση του μαθήματος πάνω στο διαδραστικό πίνακα μπορεί να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να κατευθύνουν την προετοιμασία τους, να γίνουν πιο ικανοί στις νέες τεχνολογίες και να αυξήσουν την παραγωγικότητα τους.

Ε.Ε.:Πως μπορεί να λειτουργήσει ο διαδραστικός πίνακας στη διδασκαλία των μαθημάτων που διδάσκετε (πληροφορικής);

Β.Ν.: Στο ευρύ κοινό η διδασκαλία των μαθημάτων της Πληροφορικής, συχνά συγχέεται με την απλή εκμάθηση χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή σε επίπεδο επεξεργαστών κειμένου και χρήσηςinternet και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Αυτό δυστυχώς το αντιμετωπίζω πολλές φορές και με γονείς που διερωτούνται για τις επιδόσεις των παιδιών τους στα μαθήματα πληροφορικής, βλέποντας τα παιδιά τους να περνάνε πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή αλλά χωρίς αντίστοιχες επιδόσεις στα μαθήματα του σχολείου. Η αλήθεια είναι ότι στο Λύκειο (Γενικό και Επαγγελματικό) τα μαθήματα Πληροφορικής είναι ιδιαίτερα απαιτητικά (δεν είναι τυχαίο ότι κάποια από αυτά εξετάζονται σε επίπεδο Πανελλαδικών Εξετάσεων) και η προσέγγιση είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό θεωρητική και αυτό είναι που δυσκολεύει πιο πολύ τους μαθητές, το να περάσουν δηλαδή από την πλευρά του χρήστη στην πλευρά του δημιουργού. Λόγου χάρη η ουσία ενός συγκεκριμένου μαθήματος δεν είναι πώς να «σερφάρεις» στο Διαδίκτυο αλλά να φτιάξεις ιστοσελίδες. Η χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών, όπως μου έχει δείξει η μέχρι τώρα εμπειρία μου στη σχολική τάξη αλλά και οι συζητήσεις με άλλους συναδέλφους, καθηγητές Πληροφορικής σε Λύκεια κυρίως, μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο στο να μπορέσουν οι μαθητές να αποδώσουν καλύτερα στα μαθήματα αυτά. Αν τώρα μπορούσαμε να συνδυάσουμε τη χρήση των εκπαιδευτικών λογισμικών με τη χρήση διαδραστικού πίνακα μέσα στην τάξη (γιατί μην ξεχνάμε, δεν διδάσκονται όλα τα μαθήματα Πληροφορικής στο εργαστήριο…), πιστεύω ότι θα είχαμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, ο διαδραστικός πίνακας υποστηρίζει το γνωστό μοντέλο ή στρατηγική, του τρίπτυχου Μοντελοποίηση – Επίδειξη – Σχολιασμός. Το μοντέλο αυτό χρησιμοποιείται ευρύτατα στις θεωρητικές ενότητες στα μαθήματα Δικτύων αλλά και στον Προγραμματισμό. Έτσι, ενώ η μοντελοποίηση είναι κατά βάση μία μορφή παρουσίασης, δείχνουμε δηλαδή πως μπορεί να γίνει κάτι, με τη χρήση του διαδραστικού πίνακα, μπορεί να γίνει διαδραστικά και να συμπεριλάβει ευκαιρίες για ανάδραση. Οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον διαδραστικό πίνακα για να μοντελοποιήσουν δραστηριότητες ο ένας στον άλλο ή σαν εργαλείο για να δείξουν τη δουλειά τους στην ομάδα τους.