Ο ρόλος του πληροφορικού στην εκπαίδευση

Από εδώ.

Τα τελευταία χρόνια έχει ανοίξει ένας άτυπος διάλογος σχετικά με την αξιοποίηση των μέσων πληροφορικής και επικοινωνιών στην εκπαίδευση. Το ζήτημα έχει πολλές διαστάσεις και μπορεί να ιδωθεί από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Μερικά από τα πιο σημαντικά ζητήματα που αφορούν στο συγκεκριμένο θέμα βρίσκονται, ακόμα, σε επίπεδο σχεδιασμού ή ιδεών. Αρκετές, ωστόσο, πτυχές της εφαρμογής των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση έχουν άμεσο πρακτικό ενδιαφέρον και συνδέονται με προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι εμπλεκόμενοι με την εκπαίδευση (εκπαιδευτικοί, γονείς, κλπ.). Και στις δύο περιπτώσεις, οι πληροφορικοί που ασχολούνται με την εκπαίδευση λειτουργούν ως μοχλοί για την ομαλή είσοδο των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Ο ρόλος των πληροφορικών στην εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί θέμα συζήτησης στην οποία πρέπει κανείς να λάβει υπόψιν του αρκετούς παράγοντες. Κατ' αρχήν, οι πληροφορικοί είναι φορείς τεχνογνωσίας, και ως τέτοιοι μπορούν αν βοηθήσουν τα μέγιστα τόσο τους άλλους εκπαιδευτικούς όσο και το σύνολο των εκπαιδευτικών δομών ώστε να αφομοιώσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις νέες τεχνολογίες. Κατά δεύτερον, οι πληροφορικοί είναι οι μόνοι που έχουν το απαραίτητο γνωστικό υπόβαθρο για τη διδασκαλία της πληροφορικής ως σύνολο δεξιοτήτων αλλά και ως επιστήμη. Κατά τρίτον, οι πληροφορικοί θα μπορούσαν να καλύψουν αρκετές από τις ανάγκες των σχολικών μονάδων και του εκπαιδευτικού συστήματος σε υποδομή (μηχανογράφηση, δικτύωση, τεχνική υποστήριξη, κλπ.). Το ποιοι από αυτούς τους ρόλους θα καλυφθούν από ποιους ανθρώπους, είναι ένα ζήτημα που απασχολεί την πολιτεία και τους ίδιους τους πληροφορικούς.

Ο ρόλος του τεχνικού δεν έχει ενδιαφέρον σαν θέμα συζήτησης, καθώς δεν αφορά στην εκπαιδευτική διαδικασία αυτή καθ' εαυτή, αλλά στην υλικοτεχνική υποδομή του εκπαιδευτικού συστήματος. Από καθαρά τεχνική σκοπιά, η υποδομή αυτή δεν έχει τίποτα το ιδιαίτερο σε σχέση με την υποδομή οποιουδήποτε άλλου συστήματος της ίδιας κλίμακας.

Ο ρόλος του φορέα τεχνογνωσίας, από την άλλη, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο πληροφορικός συνεργάζεται με τους ανθρώπους που σχεδιάζουν και εποπτεύουν, κεντρικά ή σε περιφερειακό επίπεδο, το εκπαιδευτικό σύστημα, να καταθέσει τη γνώμη και τη γνώση του μαζί με αυτές των παιδαγωγών και των συμβούλων και να συμμετέχει στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων που προωθούν την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Αυτό ήδη συμβαίνει σε κάποιο βαθμό, καθώς αρκετοί πληροφορικοί συμμετέχουν στο σχεδιασμό και την υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων καθώς και στις σχετικές δραστηριότητες του υπουργείου παιδείας ή του παιδαγωγικού ινστιτούτου.

Επιπλέον, ο πληροφορικός μπορεί να βρίσκεται μέσα στο σχολείο και δίπλα στο δάσκαλο ή τον εκπαιδευτικό ειδικότητας, βοηθώντας τον στο έργο του μέσα στην τάξη ή κατά την προετοιμασία. Ευθύνη του πληροφορικού μπορεί να είναι να βρει λύσεις και να αντιμετωπίσει προβλήματα, αλλά και να προτείνει ιδέες και τρόπους αξιοποίησης των τεχνολογιών στο κάθε μάθημα. Για παράδειγμα, ο πληροφορικός μπορεί να αναζητήσει και να προτείνει στο φιλόλογο κατάλληλους τίτλους λογισμικού που θα φανούν χρήσιμοι στο μάθημά του, και να του υποδείξει τους τρόπους με τους οποίους αυτοί οι τίτλοι μπορούν να αξιοποιηθούν. Ο τρόπος ένταξής τους στο μάθημα είναι πάντοτε ευθύνη του φιλολόγου (ή του εκάστοτε εκπαιδευτικού), αλλά ο πληροφορικός μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο αρωγό. Η πρόταση αυτή αποτελεί, άλλωστε, αίτημα αρκετών εκπαιδευτικών που θεωρούν ότι η εκπαίδευση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών στις νέες τεχνολογίες δεν αρκεί, καθώς η κοινωνία αφομοιώνει τις τεχνολογικές εξελίξεις με ταχύτερους ρυθμούς από τα σχετικά σεμινάρια με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί να μένουν πάντοτε πίσω από τις τεχνολογικές εξελίξεις.

Ο πλέον ενδιαφέρον ρόλος για έναν πληροφορικό είναι αυτός του εκπαιδευτικού. Η πληροφορική είναι μία στιβαρή επιστήμη με πληθώρα σημαντικών και πρακτικών εφαρμογών στην καθημερινή μας ζωή. Οι βασικές δεξιότητες στην πληροφορική αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του βασικού γραμματισμού ενός Ευρωπαίου πολίτη, ενώ η εμβάθυνση στο γνωστικό αντικείμενο της πληροφορικής αποτελεί μέρος της βασικής μόρφωσης ενός καλλιεργημένου ανθρώπου. Σίγουρα οι πληροφορικοί είναι οι μόνοι επιστήμονες που μπορούν να καλύψουν γνωστικό το αντικείμενο της πληροφορικής ως επιστήμη. Παράλληλα, οι πληροφορικοί είναι οι πλέον αρμόδιοι να διδάξουν τις βασικές δεξιότητες στη χρήση Η/Υ και του διαδικτύου, καθώς γνωρίζουν αυτές τις δεξιότητες με τρόπο πολύ πιο ουσιαστικό απ' ό,τι τις κατέχει ένας έμπειρος χρήστης που δεν έχει υπόβαθρο στην επιστήμη της πληροφορικής. Επιπλέον, ένας πληροφορικός με επιστημονικές βάσεις είναι ικανός να διδάξει οποιαδήποτε δεξιότητα, όσο μοντέρνα κι αν είναι, αφού οι γνώσεις του είναι βαθύτερες και ουσιαστικότερες. Έτσι, θα είναι ικανός να διδάσκει δεξιότητες πληροφορικής, ακόμα κι όταν αυτές εκσυγχρονίζονται ή αλλάζουν ριζικά.

Το τελευταίο ζήτημα σχετικά με το ρόλο του πληροφορικού στην εκπαίδευση είναι το κατά πόσο ένας πληροφορικός είναι παιδαγωγικά καταρτισμένος. Τα ανώτατα ιδρύματα πληροφορικής στην Ελλάδα έχουν συχνά κάποια παιδαγωγικά μαθήματα στο πρόγραμμα σπουδών τους, περίπου όσα έχουν και τα περισσότερα προγράμματα σπουδών των σχολών ειδικοτήτων (π.χ. μαθηματικοί, φυσικοί, κλπ.). Από αυτή την άποψη, λοιπόν, έχουν τόση ανάγκη την παιδαγωγική κατάρτιση όση και οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πάντως, το ζήτημα της παιδαγωγικής κατάρτισης των εκπαιδευτικών είναι σημαντικό και θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί συνολικά και με ευθύνη απέναντι στο εκπαιδευτικό σύστημα και τα παιδιά που εκπαιδεύει, χωρίς να υιοθετούνται συντεχνιακές λογικές. Σε τελική ανάλυση, η παιδαγωγική κατάρτιση των πληροφορικών είναι απαραίτητη, αν θέσουμε ως πρώτο στόχο την ποιότητα της παιδείας.

Συνοψίζοντας, οι πληροφορικοί διαδραματίζουν και μπορούν να διαδραματίσουν πολλούς και διαφορετικούς ρόλους μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτό αποτελεί επιθυμία των πληροφορικών, απαίτηση μεγάλης μερίδας εκπαιδευτικών και αίτημα των καιρών. Η προσέγγιση πληροφορικών και εκπαιδευτικών απαιτεί προσπάθεια και από τις δύο πλευρές, κι η προσπάθεια αυτή πρέπει να καταβληθεί. Ο χώρος της εκπαίδευσης έχει μεγάλη ανάγκη την τεχνογνωσία των εκπαιδευτικών που θα οδηγήσει τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς στον στόχο της ποιότητας μέσα από τις λεωφόρους της επικοινωνίας και της γνώσης που μόνο με το όχημα των νέων τεχνολογιών μπορεί κανείς να διασχίσει.

Πηγές:
Τα προγράμματα σπουδών για την πληροφορικής στην υποχρεωτική εκπαίδευση
http://www.pi-schools.gr/content/index.php?lesson_id=1

Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας
http://www.epe.org.gr/

Πανελήνια Ένωση Καθηγητών Πληροφορικής Β’βάθμιας Εκπαίδευσης
http://www.pekap.gr/